De Chinese president Xi Jinping is donderdag in Zuid-Korea aangekomen. Beijing en Seoul hopen de politieke banden aan te halen en de reeds omvangrijke onderlinge handel verder te bevorderen. Het tweedaagse staatsbezoek is een doorn in het oog van de Zuid-Koreaanse aartsvijand Noord-Korea. In de Verenigde Staten en Japan heersen gemengde gevoelens bij de trip van Xi.

Terwijl Xi bij zijn aankomst in Seoul werd onthaald door lachende mensen en versierde straten riep Noord-Korea donderdag dat het communistische land in de toekomst meer raketproeven zal houden. De afgelopen dagen, voorafgaand aan Xi’s bezoek aan het zuiden, testte Noord-Korea drie keer korteafstandraketten. Ook maakte het land onlangs de Zuid-Koreaanse president Park Geun-hye uit voor prostituee en troostmeisje. Ten slotte zinspeelt Pyongyang de afgelopen maanden ook op het uitvoeren van een vierde nucleaire test, wat het land ook op kritiek van zijn enige grote bondgenoot China zou komen te staan.

De roep om aandacht vanuit Pyongyang heeft tot op zekere hoogte effect. Bij gesprekken tussen Xi en Park zal Noord-Korea bovenaan de agenda prijken. Hoewel China openlijk een bondgenoot is van Noord-Korea, hekelt de regering in Beijing het Noord-Koreaanse kernwapenprogramma en het onvermogen van het land om zijn economie te moderniseren.

De keuze van Xi om Zuid-Korea te bezoeken voor het noorden te hebben aangedaan is bijzonder. In het verleden deden Chinese leiders juist eerst hun traditionele communistische bondgenoot aan. Het toont aan dat China meer interesse heeft in het aanhalen van economische betrekkingen met een kapitalistische grootmacht dan het in leven houden van een met kernwapens bewapend stalinistisch regime. Desondanks loopt Xi op eieren om goede banden met beide Korea’s te onderhouden.

Ook heeft de toenadering van China tot Zuid-Korea te maken met de territoriale geschillen die het land met vele buurlanden heeft. Seoul hoort hier niet bij en de publieke opinie over China in Zuid-Korea is over het algemeen positief. Ook heeft Beijing belang bij betere betrekkingen met een bondgenoot van zowel de Verenigde Staten als Japan, twee landen waarmee China op gespannen voet staat. China hekelt de Amerikaanse invloed in Azië en de agressieve politiek van Japan. Mogelijk hoopt de Chinese regering in de toekomst op meer politieke steun vanuit Zuid-Korea ten koste van Washington en Tokio.

Het is niet de eerste keer dat Xi en Park elkaar treffen. Sterker nog, sinds Xi vorig jaar het presidentschap overnam sprak hij niet minder dan vijf keer met zijn Zuid-Koreaanse ambtgenoot. Wel is het de eerste keer dat Xi een bezoek brengt aan Zuid-Korea, waarmee China in de jaren vijftig nog een bloedige oorlog uitvocht toen het zijn bondgenoot Kim Il-sung te hulp schoot. Miljoenen mensen lieten toen het leven en de hele verdere Koude Oorlog waren de banden tussen Beijing en Seoul bar slecht. Dit veranderde na de val van de Berlijnse Muur en de Chinese hervormingen onder president Deng Xiaoping. Sinds China en Zuid-Korea in 1992 diplomatieke betrekkingen aangingen, is de bilaterale handel onophoudelijk gegroeid en zijn de politieke betrekkingen verbeterd.

Nieuwsbericht in Zuid-Korea over de lancering van korteafstandraketten door Noord-Korea, vlak voor het bezoek van Xi

China voert onderhandelingen met Zuid-Korea om een vrijhandelsakkoord aan te gaan, wat de handel nog verder zou bevorderen. China is met een bilaterale handel van 161 miljard euro per jaar de grootste economische partner van Zuid-Korea. Dat is meer dan Seoul gezamenlijk met de VS en Japan aan handel bedrijft. Ook vinden de landen elkaar in hun wederzijdse afkeer van de groeiende militaire ambities en nationalistische politiek van Japan.

Wat Noord-Korea betreft liggen de zaken wat ingewikkelder. China heeft al jaren een afkeer van het Noord-Koreaanse atoomwapenprogramma en de onwil om de economie te hervormen. Analisten denken dat China een unieke invloed over Noord-Korea heeft, omdat Pyongyang volledig van Beijing afhankelijk is voor zijn voortbestaan. Andere landen dringen dan ook vaak bij China aan om deze invloed aan te wenden om Noord-Korea te bewegen tot hervormingen, denuclearisering en verbetering van zijn mensenrechten.

Kim Jong-un met de Chinese vicepresident Li Yuanchao

China vindt deze kritiek oneerlijk. Beijing is bang dat het regime in Pyongyang implodeert, waarna miljoenen Noord-Koreaanse vluchtelingen China in zullen stromen. Ook vreest het land de stationering van Amerikaanse militairen aan de Chinese oostgrens. Die bewaken nu nog de ‘gedemilitariseerde zone’ die tussen Noord- en Zuid-Korea loopt. Ten slotte valt het met de Chinese invloed op Pyongyang wel mee. Noord-Korea weet dat China het regime niet laat vallen en maakt hier dankbaar gebruik van door zich niets aan te trekken van berispingen uit de internationale gemeenschap, inclusief uit China.

Dat China Noord-Korea nog altijd de hand boven het hoofd uit, wordt het land in Zuid-Korea niet in dank afgenomen. Maar de meeste Zuid-Koreanen, onder wie Park, kijken verder en zien vooral voordelen in goede politieke en economische banden met Beijing. Op zijn beurt kan China op kritiek uit Pyongyang rekenen voor het aanhalen van banden met de Noord-Koreaanse nemesis. Maar zowel China als Zuid-Korea zal bij het tellen van zijn knopen concluderen dat goede betrekkingen beide landen meer voor- dan nadelen opleveren.

Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 3 juli 2014 op Nu.nl