Met afleveringen van Friends de dictatuur van Kim Jong-un ten val brengen

In de jaren negentig werd bij het huis van de 9-jarige Noord-Koreaan Kang Chol-hwan op de deur geklopt. Zijn grootvader was schuldig bevonden aan hoogverraad, een misdaad waarvoor in Kim Il-sungs koninkrijk drie generaties moesten boeten. Na negen jaar in een gruwelijk strafkamp te hebben doorgebracht, kwam Kang op vrije voeten. Hij ontvluchtte Noord-Korea en besloot zich in te zetten om de dictatuur van Kim Jong-un ten val te brengen.

Hoe doet hij dit? Nou, door jaarlijks duizenden usb-sticks met films en tv-series het communistische land in te smokkelen. Hele seizoenen Friends en hyperdramatische Zuid-Koreaanse soapseries, kaskrakers als Titanic, Lucy, Son of God, 22 Jump Street en zelfs The Interview worden de grens met China over gebracht. Ook meer serieuze speelfilms als The Great Dictator, Snowpiercer en Das Leben der Anderen zijn beschikbaar. Kang, oprichter van het North Korea Strategy Center, is er van overtuigd dat dit de beste manier is om het regime van Kim Jong-un schade toe te brengen.

Kang Chol-hwan

Kang Chol-hwan

Niet droneaanvallen of een militaire invasie zullen het Noord-Koreaanse volk bevrijden, maar de humor van Chandler en Joey, meent Kang. Hij vergelijkt het tegenover techblog Wired met de rode pil in The Matrix, waardoor men in één klap bevrijd wordt uit een wereld van illusies. “Als Noord-Koreanen Desperate Housewives kijken, zien ze dat niet alle Amerikanen oorlogszuchtige imperialisten zijn”, aldus Kang.

Strakke ideologie als zwakte

Organisaties die films en andere informatie naar Noord-Korea smokkelen, zien de sterke afhankelijkheid van het regime van ideologische controle als een zwakke plek. Smokkelaar Jung:

“Wat ik doe is wat Kim Jong-un het allermeest vreest. Iedere usb-stick die ik de grens overstuur leidt tot misschien wel honderd Noord-Koreanen die zich gaan afvragen waarom ze op deze manier leven. Waarom ze in een aquarium wonen.”

Na zijn vlucht uit ‘het meest gesloten land ter wereld’ schreef Kang het boek De Aquariums van Pyongyang over zijn tijd in het beruchte Noord-Koreaanse werkkamp Yodok. Het was een van de eerste boeken over de kampen, waarin naar schatting zo’n 80- tot 100 duizend mensen gevangen zitten. Het leverde hem een audiëntie bij George W. Bush op. Maar uiteindelijk draaide Kang zijn strategie om: in plaats van informatie over Noord-Korea aan de buitenwereld te vertellen, bracht hij informatie over de buitenwereld naar Noord-Korea.

“Niet te vroeg juichen”

Noord-Koreadeskundige Sico van der Meer van Instituut Clingendael juicht het initiatief van Kang toe, maar waarschuwt voor al te veel optimisme:

“Het idee om informatie te verspreiden in Noord-Korea om een beweging van onderaf te stimuleren is een mooie gedachte. Naarmate de bevolking beter doorheeft dat het regime ze voorliegt met propaganda, zal er frictie ontstaan. De ervaring leert echter dat Pyongyang terugdeinst voor echte hervormingen. Dit initiatief is dus een druppel op een gloeiende plaat, maar iedere druppel is mooi meegenomen.”

Kang, die in de top tien van een dodenlijst van Pyongyang prijkt, is ervan overtuigd dat Noord-Koreanen niet lang meer onder hun repressieve overheid hoeven te leven. Mede dankzij zijn werk begint het regime al scheurtjes te vertonen. “Binnen tien jaar kan ik vrij in- en uitreizen.” Kang hoopt dat de films ertoe leiden dat leden van de Noord-Koreaanse elite zich tegen het systeem gaan verzetten.

Een eerdere versie van dit artikel werd op 2 maart 2015 gepubliceerd door NRC.