Kijken: zelfs op familiereünies kunnen Koreanen niet vrijuit spreken

Wat zeg je tegen een broer of zus die je al meer dan zestig jaar niet hebt gezien? De 86-jarige Zuid-Koreaan Ahn Yoon-joon weet in ieder geval wat hij niet mag zeggen als hij deze week zijn Noord-Koreaanse zusjes spreekt. De Zuid-Koreaanse overheid heeft hem een handleiding met taboe-onderwerpen gegeven.

Het gaat Ahn niet in de koude kleren zitten. Door de censuur heeft hij zijn enthousiasme voor de hereniging goeddeels verloren. Tegenover Reuters zegt hij gefrustreerd:

“Je mag niet alles vragen dat je wil vragen. Dit is geen reünie, dit is slechts een geënsceneerde bijeenkomst.”

Gevoelige onderwerpen mijden

Zo wil Ahn graag van zijn zusjes weten hoe zijn vader is overleden. Dit kan echter als een gevoelige vraag worden geïnterpreteerd, aangezien zijn vader een rijke grootgrondbezitter op het moment dat Noord-Korea een stalinistisch land werd. Ahn kan hooguit om de overlijdensdatum vragen.

In de handleiding wordt de Zuid-Koreaanse bezoekers afgeraden om vragen te stellen over de Noord-Koreaanse leiders, over mensenrechtenschendingen of over leefomstandigheden in het gesloten land. In het boekje staat het advies:

“Mochten uw familieleden uit Noord-Korea propagandaliederen gaan zingen of politieke uitspraken doen, houd hen dan in toom en probeer het onderwerp te veranderen.”

Nieuwsuitzending over de reünies

Sancties

Zelfs in het kiezen van een cadeautje voor zijn familie had Ahn geen vrijheid. Noord-Korea heeft diverse sancties aan zijn broek na het doen van drie kernproeven en het testen van meerdere langeafstandsraketten. Ahn wilde zijn zusjes een gouden ketting geven, maar sieraden zijn luxegoederen en mogen om die reden niet worden uitgevoerd naar Noord-Korea. Ahn kocht dus maar medicijnen en tandpasta.

De 87-jarige Kim Woo-jong ontvluchtte in 1951 Noord-Korea om voor het Zuid-Koreaanse leger te vechten. Hij vindt het minder erg dat zijn spreekvrijheid wordt ingeperkt. Hij zegt te zullen letten op wat hij zegt als hij zijn zus spreekt:

“Ik besef me maar al te goed dat mijn geschiedenis er in de ogen van Noord-Koreanen slecht uitziet. Mijn zus neemt het risico om mij nog te spreken voor haar dood.”

Al ruim zes decennia gescheiden

Het is de twintigste keer dat hoogbejaarde Noord- en Zuid-Koreanen de kans krijgen om elkaar te spreken, nadat de grens tussen beide aartsvijanden in 1953 aan het einde van de Koreaanse Oorlog definitief op slot ging. Deelnemers worden geloot uit een poule van 66.000 80- en 90-plussers. Maar dat aantal neemt snel af.

Beelden van een eerdere hereniging in 2014:

Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 21 oktober 2015 op de website van NRC.

Interview met Hyeonseo Lee, het meisje met zeven namen

Onlangs had ik de eer om Hyeonseo Lee, Noord-Koreaanse vluchteling en schrijfster van het boek Meisje met zeven namen, te interviewen voor OneWorld. We spraken over haar vlucht uit Noord-Korea, over de mensenrechtenschendingen in het land, wat de wereld kan doen om Noord-Koreanen te helpen en over toerisme naar het gesloten land.

Lees hier het interview met Hyeonseo Lee terug

Hyeonseo Lee is vooral bekend vanwege haar TED-talk, die hieronder te bekijken is:

Eerder schreef ik naar aanleiding van het verschijnen van Lee’s boek dit artikel voor NRC, dat ook veel videomateriaal bevat. Het boek van Lee is hier te bestellen.