Recensie ‘Een Kim Jong-il productie’

Op 6 juni recenseerde ik het boek Een Kim Jong-il Productie van Paul Fischer voor NRC, dat gaat over een bizarre episode uit de Koreaanse geschiedenis. Lees hier mijn bespreking:

Ontvoerd door Kim-Jong-il voor zijn one man shows
Bestond er enkele jaren geleden nog maar een handjevol memoires van gevluchte Noord-Koreanen, inmiddels is het verhaal van de gewone burger in ‘het meest gesloten land op aarde’ uitgegroeid tot een volwaardig genre. Maar een van de absurdste vluchtverhalen van de door dictatorszoon Kim Jong-il (1941-2001) ontvoerde actrice Choi Eun-hee en regisseur en ex-man Shin Sang-ok was nog niet verteld.

Daar heeft filmmaker en debuterend schrijver Paul Fischer met het treffend getitelde Een Kim Jong-il Productie verandering in gebracht. Het plot lijkt haast te ongeloofwaardig om waar te zijn. Wanneer de Noord-Koreaanse filmindustrie in het slop raakt, laat cinefiel Kim Jong-il in 1978 de bekendste regisseur en actrice van Zuid-Korea ontvoeren om propagandafilms voor de Kimdynastie te maken.

Een Kim Jong-il Productie is geschreven als avonturenroman, maar tracht de werkelijkheid zo getrouw mogelijk weer te geven. Fischer permitteert zich zo veel ruimte voor historische en maatschappelijke context dat hij niet lijkt te kunnen kiezen tussen het schrijven van een boek over de ontvoering van Choi en Shin en een historisch overzichtswerk van Noord-Korea. Daardoor komt het verhaal pas laat op gang.

0306cul fischer

Ongeveer halverwege neemt de spanning toe en wordt het een pageturner. Fischer weet ook het gevoelsleven en de emoties te omschrijven van Choi en Shin én werpt een licht op de mens achter tiran Kim Jong-il. Hoewel de twee gegijzelden verschillende vluchtpogingen ondernemen, leggen zij soms een zeker Stockholmsyndroom aan de dag. Vooral Shin lijkt te genieten van de aandacht, invloed en filmprojecten die hij in Noord-Korea mag uitvoeren.

Fischer weet de absurditeit van Noord-Korea voelbaar te maken. Zoals wanneer een simpel ‘goedemorgen’ door burgers wordt beantwoord met ‘Ja, het is een mooie dag, dankzij de geniale leer van onze geliefde revolutionaire leider’.

Hoewel Kim Jong-il een gruwelijke despoot was, laat Fischer zien hoe hij en zijn gijzelaar Shin ook overeenkomsten vertonen. Beiden zijn regisseur van alle aspecten van hun leven en omgeving. Kim gaat uiteraard nog verder: hij behandelt heel Noord-Korea als een set voor een continu draaiende propagandafilm, met slechts één hoofdrolspeler en 25 miljoen figuranten. Ondanks het instorten van ’s lands filmindustrie na de vlucht van Shin en Choi in 1986 en het aantreden van de derde generatie Kim in 2011 is aan die realiteit weinig veranderd.

Het boek Een Kim Jong-il Productie verscheen bij Nieuw Amsterdam en kost € 24,99.

Zo komen Noord-Koreaanse dwangarbeiders in Europa terecht

Honderden Noord-Koreaanse arbeiders werken onder Noord-Koreaanse dwang in Polen. Het Noord-Koreaanse systeem van onderdrukking en mensenrechtenschendingen dat het Westen zo verfoeit, wordt zo in een microvariant geïmporteerd naar Europa. Bovendien spekken Polen en de EU de kas van het dictatoriale regime. Dat blijkt uit een rapport van het Leiden Asia Centre.

Voor OneWorld schreef ik een artikel over deze praktijken, waarvoor ik ook sprak met de onderzoekers. Dat artikel is hier te lezen.

Eerder schreef ik voor NRC een stuk over een documentaire waarin journalisten van VICE op bezoek gaan bij Poolse bedrijven die gebruik maken van Noord-Koreaanse dwangarbeiders. De video is hier terug te zien.