Noord-Koreaanse raket over Japan nieuwe stap op escalatieladder

Geplaatst op door

Na een eerdere lancering van een intercontinentale ballistische raket (ICBM) en het dreigement om het Amerikaanse eiland Guam met projectielen te bestoken, kwam Noord-Korea dinsdagochtend lokale tijd opnieuw met een verrassende provocatie. Het communistische land schoot een middellangeafstandsraket af die over Japan vloog en ruim 1.100 kilometer ten oosten van dat land in zee plonsde.

Luister hier mijn radio-interview op NPO Radio 2 terug over de raketlancering

Het gaat vermoedelijk om een Hwasong-12, een raket met een bereik van 4.500 tot 5.000 kilometer. Dit was het verst reikende Noord-Koreaanse projectiel voordat het land in juli een raket testte die ruim 10.000 kilometer ver kan komen vrijwel het gehele Amerikaanse vasteland kan raken. Het wapen bereikte dinsdag een hoogte van 550 kilometer en vloog 2.700 kilometer ver. Opmerkelijk was dat het gelanceerd werd vanaf een locatie nabij de luchthaven van Pyongyang. Die werd niet eerder gebruikt voor een raketproef. De ICBM-test eind juli werd ook van een niet eerder gebruikte basis afgevuurd. Mogelijk wil het regime laten zien dat het vanaf iedere plek kan toeslaan.

Het is de eerste keer dat Noord-Korea een ballistische raket – die een explosief zou kunnen dragen – over Japan laat vliegen. Wel vlogen eerder niet-ballistische Noord-Koreaanse raketten over Japan, bedoeld om satellieten in een baan om de aarde te brengen. Dat gebeurde voor het laatst in 2012.

De Zuid-Koreaanse luchtmacht reageerde op de raketproef met het oefenen van een luchtaanval met vier F-15K-bommenwerpers die acht MK84-bommen afwierpen, die per stuk een ton wegen. De oefening was volgens het leger bedoeld om in een noodsituatie „het vijandige leiderschap compleet te vernietigen”.

De Zuid-Koreaanse oefening is een ongebruikelijk harde boodschap aan het adres van de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un. De linkse Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in bleef de afgelopen maanden, ondanks oproepen van alle kanten tot hard ingrijpen, pleiten voor toenadering. Zelfs nadat Pyongyang afgelopen weekend drie SCUD-korteafstandsraketten afvuurde interpreteerde Moon dat zondag als een positief teken dat Noord-Korea bereid was te praten.
Het communistische land had immers ook zwaardere wapens kunnen testen, zo redeneerde Moon. Ook dinsdag na de Noord-Koreaanse raketproef riep het Zuid-Koreaanse staatshoofd op tot het aanhalen van de banden tussen beide landen.

Ook de Verenigde Staten reageerden afgelopen week nog opgelucht na de oorlogstaal die eerder deze maand over en weer vloog. Minister van Buitenlandse Zaken Rex Tillerson prees de terughoudendheid van Pyongyang, president Trump zei dat Noord-Korea de VS eindelijk begon te respecteren. Van dat optimisme zal na de laatste raketproef weinig over zijn.

Begin augustus dreigde Trump nog met harde vergelding en “vuur en woede” als Noord-Korea door zou blijven gaan met zijn provocatieve gedrag. Het uitblijven van maatregelen alsook het feit dat het Kim-regime de VS nu met een ICBM kunnen treffen heeft geleid tot nervositeit in Seoul en Tokio. Analisten vrezen dat Japan en Zuid-Korea bang zijn dat zij niet meer van Amerikaanse militaire bescherming op aan kunnen en hierdoor zelf een atoombom gaan ontwerpen. Dat kan resulteren in een gevaarlijke kernwapenwedloop in de regio.

Dinsdag komt de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties in een spoedzitting bijeen. Wellicht wordt daar gesproken over aanvullende sancties. Na de twee Noord-Koreaanse ICBM-tests in juli legde de Raad het communistische land zware economische strafmaatregelen op.

Een eerdere versie van dit artikel werd op 29 augustus gepubliceerd op de website van NRC

Noord-Koreanen in Zuid-Korea zijn vrij – maar niet thuis

Geplaatst op door

Vluchtelingen die met een Noord-Koreaans accent in de Zuid-Koreaanse metro praten, worden geregeld uitgescholden of aangestaard. Een uit Noord-Korea gevlucht kind dat door zijn klasgenoten gepest werd om zijn afkomst sloeg door en werd na een vechtpartij van school gestuurd. Als Noord-Korea weer eens negatief in het nieuws is, worden vluchtelingen in Zuid-Korea geregeld verwijtend aangekeken.

Dit gaat op voor veel vluchtelingen uit het noorden, beaamt directeur Kim Young-ja van de Burgeralliantie voor Noord-Koreaanse Mensenrechten (NKHR). „Boven op die sociale discriminatie kampen veel Noord-Koreaanse vluchtelingen met weinig kansen op de arbeidsmarkt, sociaal isolement en trauma’s die vaak na de vlucht komen bovendrijven.”

In een bloedheet kantoor op de tiende verdieping van het Gonghwa-gebouw in het welvarende stadsdistrict Seodaemun van Seoul legt zij uit hoe zwaar en ingewikkeld vluchten uit Noord-Korea is.

Vluchten

Het begint ermee dat je eerst het land moet zien te verlaten. Liefst met je familie, want die wordt vaak naar een strafkamp gestuurd als vergelding voor het vluchten van een gezinslid. Direct naar Zuid-Korea vluchten gaat niet: de grens ligt bezaaid met landmijnen en is van beide kanten zwaar bewaakt. Vluchtelingen kunnen één kant op: naar China.

In China begint de echte uitdaging. Daar moet je het land ongezien doorkruisen tot je in Thailand of Mongolië bent om bij de Zuid-Koreaanse ambassade asiel aan te vragen. Wie in China tegen de lamp loopt, wordt direct teruggestuurd. Jaarlijks overkomt dat tegenwoordig een paar duizend Noord-Koreanen. Ook vallen velen in China in handen van mensenhandelaren, die hen als slaaf, bruid of prostituee verkopen.

Noord-Koreaanse vluchtelingen in China die bij de NKHR terechtkomen, worden opgevangen in safehouses. Zodra de financiering rond is – dankzij donateurs in Zuid-Korea – worden ze met auto’s of bussen naar het Zuid-Chinese Kunming gebracht. „Vanaf daar moeten zij in Laos of Thailand zien te komen”, vertelt NKHR-directeur Kim.

Dit laatste ‘stukje’ is vaak het zwaarste deel van de tocht. „Ze lopen uren door bergen of varen op open vlotten onder de brandende zon.” NKHR heeft volgens Kim al ruim zevenhonderd Noord-Koreanen succesvol naar het zuiden helpen vluchten.

„Een burger die het land ontvlucht, is een smet op het blazoen van het Noord-Koreaanse regime”, zegt Kim trots. „En door mensen te helpen China uit te komen, voeren we druk uit op Beijing om de mensenrechten van deze personen te erkennen – wat nu nog niet gebeurt.”

In Zuid-Korea

Noord-Koreanen die Zuid-Korea bereiken doorlopen een vast traject. Ze worden ondervraagd door de veiligheidsdiensten en volgen dan een drie maanden durend traject in Hanawon, ongeveer een uur buiten Seoul. Ze leren er solliciteren, het openen van een bankrekening en winkelen. Ook krijgen ze verkeerslessen en leren ze hoe ze computers moeten bedienen, wat maar relatief weinig Noord-Koreanen kunnen. Daarna krijgen de vluchtelingen geld en een appartement van de overheid.

Nieuwe arrivés moesten zich verder zelf redden. Volgens Kim is dit voor velen niet genoeg. Ze somt de problemen op: „De taal is aan weerszijden van de grens enorm veranderd. Noord-Koreanen kennen onze populaire verhalen, grappen en tv-series niet. En dan is er nog het onderwijs, dat in Noord-Korea weinig voorstelt en deels bestaat uit het leren van fictieve veldslagen van de familie Kim.” Vooral ouderen kunnen slecht aarden in hun nieuwe thuisland.

Competitief

Ook lukt het weinig Noord-Koreaanse vluchtelingen hogerop te komen in het extreem competitieve Zuid-Korea. Velen blijven steken in laagbetaalde baantjes. Velen zitten in een sociaal isolement. Dat leidt geregeld tot wanhopige besluiten: volgens Zuid-Koreaanse overheidsstatistieken pleegde van alle Noord-Koreaanse vluchtelingen die tussen 2005 en 2015 overleden maar liefst 6 tot 7 procent zelfmoord. In 2015 was dat zelfs ruim 10 procent.

De grootste drempel is volgens Kim dat de Noord-Koreanen moeten leren zelf na te denken en keuzes te maken „En dan moeten ze ook nog eens verantwoordelijkheid nemen voor de uitkomst van hun beslissingen.”

Zo raken veel Noord-Koreanen hun startbedrag kwijt doordat oplichters hen ertoe verleiden het in riskante hedgefondsen of regelrechte nepprojecten te steken. NKHR biedt aanvullende cursussen, zoals wiskunde, Engels en democratisch burgerschap. Dat laatste vak werd onder druk van NKHR toegevoegd aan het curriculum van Hanawon. Kim: „We komen dichter bij ons doel: zo veel mogelijk Noord-Koreaanse vluchtelingen op eigen benen laten staan.”

Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 28 augustus 2017 in nrc.next en NRC Handelsblad.

‘Motoren Noord-Koreaanse raketten komen waarschijnlijk uit Oekraïne’

Geplaatst op door

De razendsnelle ontwikkeling van het Noord-Koreaanse raketprogramma is vermoedelijk deels mogelijk gemaakt door clandestiene leveringen van een Oekraïense fabriek. Joezjmasj, dat goede banden onderhoudt met Rusland en ten tijde van de Sovjet-Unie de nieuwste raketsystemen ontwikkelde voor het Rode Leger, zou waarschijnlijk de krachtige motoren hebben geproduceerd die de nieuwe typen Noord-Koreaanse raketten aandrijven.

Tot die conclusie komt onder meer Michael Elleman, een raketdeskundige voor het Internationale Instituut voor Strategische Studies (IISS). In een maandag gepubliceerd rapport stelt hij dat Pyongyang circa twee jaar geleden is begonnen met de aanschaf van de motoren via illegale netwerken in Oekraïne en/of Rusland.

Dat zou de snelle opeenvolging van Noord-Koreaanse successen deels verklaren. Terwijl tests met oudere typen Musudan-raketten vaak op een mislukking uitliepen en niet heel ver kwamen, heeft de nieuwe generatie Hwasong-projectielen die sinds begin 2016 worden getest rap het bereik van Noord-Korea uitgebreid.

Hwasong

In mei werd de Hwasong-12 getest, die het Amerikaanse eiland Guam kan bereiken. Dit was toen verreweg het verst vliegende projectiel dat Noord-Korea ooit had gelanceerd. Slechts twee maanden later testte het communistische land tweemaal de Hwasong-14, een intercontinentale ballistische raket die het grootste deel van het Amerikaanse vasteland kan raken. Er zijn nog meer proeven nodig voordat de laatstgenoemde raket ook echt met een nucleaire of andere lading operationeel kan worden ingezet.

De motoren die deze twee rakettypen aandrijven lijken volgens Elleman zeer sterk op de RD-250, een door Joezjmasj ontwikkelde motor voor raketten van de Sovjet-Unie. De onderzoeker heeft sterke vermoedens dat de motoren in de Hwasong-projectielen afkomstig zijn uit de fabriek en zijn aangepast voor de Noord-Koreaanse raketten.

Hoewel Pyongyang ook op eigen houtje simpelere raketten produceert en exporteert, acht Elleman het uitgesloten dat de Noord-Koreanen de motoren in de Hwasong-raketten zelf heeft ontwikkeld. De aandrijfsystemen zijn zo complex dat ze wel afkomstig moeten zijn van een gevestigde naam op het gebied van raketproductie.

Joezjmasj

De Noord-Koreanen deden eerder zaken met Russische bedrijven Isajev en Makejev, maar wilden waarschijnlijk een bedrijf dat betrouwbaardere systemen kon produceren. Volgens Elleman kan dit alleen maar Joezjmasj zijn. De raketten die de fabriek produceert worden ontworpen door het Oekraïense KB Joezjnoje, een bedrijf dat de technologie achter raketten en satellieten ontwerpt.

Dat concern heeft honderden RD-250-motoren in opslagplaatsen liggen. Elders in Oekraïne en Rusland zijn vermoedelijk ook opslagplaatsen waar de aandrijfsystemen liggen. De Noord-Koreanen zouden de motoren ook daar gekregen kunnen hebben via Russische of Oekraïense smokkelnetwerken.

Meerdere VN-sancties verbieden het om rakettechnologie en -onderdelen te exporteren naar Noord-Korea. In 2012 werden twee Noord-Koreanen gearresteerd in Oekraïne toen zij rakettechnologie probeerden te stelen van KB Joezjnoje.

De Oekraïense regering ontkent dat er ooit raketonderdelen zijn verkocht aan Noord-Korea. Kiev stelt dat de informatie waarschijnlijk is gefabriceerd door Russische geheime agenten. Elleman denkt dat de motoren zijn verscheept naar Noord-Korea zonder het medeweten van de Oekraïense regering en president.

Frontlinie

De Joezjmasj-fabriek ligt vlakbij de frontlinie van de strijd tussen het Oekraïense leger en pro-Russische separatisten. Sinds het verdrijven van de Oekraïense president Viktor Janoekovitsj in 2014 hebben de Russen veel bestellingen bij Joezjmasj afgezegd en verkeert het bedrijf financieel in zwaar weer. Mogelijk heeft de fabriek in een poging om nieuwe fondsen aan te trekken zaken gedaan met Noord-Korea of via tussenpersonen werkzaam voor Pyongyang.

Tot nu toe werd vooral China veroordeeld door de internationale gemeenschap, omdat Beijing de sancties tegen Pyongyang niet of onvoldoende uitvoert. Daardoor kan Noord-Korea gewoon goederen blijven in- en uitvoeren. Mogelijk verschuiven de bevindingen van Elleman de aandacht naar de Russische en Oekraïense zwarte markten.

Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 14 en 15 augustus bij nrc.nl en in NRC Handelsblad

Noord-Korea vuurt opnieuw intercontinentale raket af

Geplaatst op door

Het Noord-Koreaanse leger heeft vrijdag even voor middernacht lokale tijd opnieuw een intercontinentale ballistische raket afgevuurd. Dat bevestigen zowel het Pentagon als het Zuid-Koreaanse leger na een eerste analyse, meldt persbureau Reuters. Het is de tweede keer dat Pyongyang een projectiel test dat het Amerikaanse vasteland kan raken.

De raket is mogelijk in Japanse wateren geland. Zowel Abe als de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in hebben een noodvergadering van hun veiligheidskabinetten bijeengeroepen. De raket zou 45 minuten lang gevlogen hebben, aldus Japanse kabinetssecretaris Yoshihide Suga.

‘Mogelijk drieduizend kilometer hoog’

Een medewerker van het ministerie van Defensie zei dat de raket mogelijk een hoogte van meer dan 3.000 kilometer wist te bereiken. Het wapen zou circa 1.000 kilometer ver zijn gekomen. Later kwam Pyongyang met meer accurate cijfers: het wapen vloog 998 kilometer ver en klom op tot een hoogte van maar liefst 3.725 kilometer.

Beelden van de lancering, vrijgegeven door Noord-Koreaanse staatsmedia:

Noord-Korea test projectielen doorgaans in een scherp verticale boog, om de raket zo ver mogelijk te laten vliegen zonder dat die in internationale wateren belandt. Dat werkt zoals op onderstaande afbeelding:

De tijd en lanceerlocatie waren ongebruikelijk. Meestal test Pyongyang raketten in de vroege ochtend en niet in de late avond. Het projectiel werd afgevuurd vanuit Mupyong-ni in de noordelijke provincie Jagang, waar nog niet eerder een rakettest gedaan werd. Mogelijk wil Noord-Korea laten zien dat het vanaf ieder punt een raketaanval kunnen uitvoeren en niet alleen van een vast aantal bekende bases.

Na de raketproef bespraken de Zuid-Koreaanse en Amerikaanse legertop militaire opties die tegen Noord-Korea genomen kunnen worden. Dat liet een woordvoerder van de Amerikaanse generaal John Dunford weten. Beide landen lieten weten elkaar te zullen steunen te midden van de dreiging van Pyongyang.

Mogelijk intercontinentale raket

Doctor Jeffrey Lewis van het Middlebury Institute of International Studies te Monterey schat het bereik op circa 10.000 kilometer. David Wright van de Union of Concerned Scientist houdt het op zo’n 10.400 kilometer. Daarmee zou het de verst reikende raket van Pyongyang zijn die tot nu toe getest is. Los Angeles en San Francisco, maar ook Amsterdam en Londen liggen binnen het bereik van zo’n raket. De schatting is vooral gebaseerd op de lange vliegtijd van drie kwartier.

Het is de eerste Noord-Koreaanse raketproef sinds de test met een intercontinentale ballistische raket op 4 juli, de Amerikaanse Onafhankelijkheidsdag. Dat projectiel, de Hwasong-14 genaamd, heeft een geschat bereik van 7.000 tot 8.000 kilometer. Dat is ver genoeg om Hawaï en Alaska te bereiken. Experts denken dat de raket die vrijdag getest werd een verbeterde versie van de Hwasong-14 is, mogelijk uitgerust met een krachtiger motor dan de vorige.

Lees ook mijn bericht over de vorige raketproef: In Seoul zijn ze niet bang voor Kim

Of vrijdag opnieuw de Hwasong-14 getest werd, zal moeten blijken na analyse van vluchtgegevens en beelden van de lancering. Experts denken dat Noord-Korea aan meerdere typen intercontinentale raketten werkt, hoewel er tot nu toe pas één is getest.

VS

Pyongyang werkt al jaren aan een raket die het Amerikaanse vasteland moet kunnen raken. Het einddoel voor het regime van Kim Jong-un is een intercontinentale raket die kan worden uitgerust met een kernkop. De Noord-Koreanen denken met deze militaire mogelijkheid de Amerikanen te kunnen afschrikken om het land eventueel binnen te vallen.

De proef is opnieuw een domper voor de Zuid-Koreaanse president Moon, die juist toenadering zoekt tot Pyongyang. Hij hoopt met dialoog de spanningen te kunnen bezweren. Tot nu toe heeft Kim Jong-un dergelijke handreikingen genegeerd en afgeslagen, om vervolgens verder te gaan met rakettests en andere provocatieve acties.

THAAD

Na de test van vrijdag zei Moon snel met de VS te willen praten over de levering van nog meer raketafweersystemen. Momenteel zijn er al twee eenheden van het hypermoderne THAAD-raketafweersysteem geplaatst in Zuid-Korea.

Het Pentagon heeft de raketproef bevestigd. Noord-Koreaanse staatsmedia hebben nog geen melding van de nieuwste proef gedaan. Het is de veertiende raketproef die Pyongyang dit jaar uitvoert.

Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 28 juli bij NRC

In Seoul zijn ze niet bang voor Kim

Geplaatst op door

‘Of ik bang ben? Is dit je eerste keer hier?” In de wijk Jung-gu in de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul is de goedlachse James Lee niet onder de indruk van de nieuwste raketproef van de noorderbuur. „Niemand maakt zich hier zorgen. Dit is gewoon de dagelijkse routine.” Het blijkt dat de meeste bewoners van Seoul er zo over denken.

Toch zette Noord-Korea dinsdag weer een belangrijke stap vooruit in zijn gevreesde raketprogramma. Had de middellangeafstandsraket, die in mei werd afgevuurd nog een bereik van 4.500 kilometer – genoeg om Amerikaanse troepen in Guam in het vizier te brengen – ‘Hwasong-14’ (het projectiel dat nu werd getest), heeft volgens het Zuid-Koreaanse ministerie van Defensie een bereik van zeven- tot achtduizend kilometer en kan hiermee Alaska en Hawaï treffen. Eerdere schattingen ging nog uit van een bereik van 6.700 kilometer. Niet eerder lanceerde Pyongyang een raket die zo ver kan komen.

Lee denkt niet dat de raket daadwerkelijk op de VS of op het tien miljoen zielen tellende Seoul zal worden afgevuurd. „Kim Jong-un is een slimme man. Hij weet dat hij met zo’n actie zijn eigen doodvonnis tekent.”

Zijn stadsgenoot Kim Kyun is het daarmee eens. „Allemaal machtsvertoon”, zegt hij buiten een filiaal van de alomtegenwoordige avondwinkelketen GS25, terwijl hij een magere spierbal ontbloot. „Als de Noord-Koreanen hadden willen aanvallen, hadden ze dat allang gedaan.” De druk appende student Lim Hae had bijna twaalf uur na de raketproef het nieuws nog niet eens meegekregen.

Beetje zorgen

Kang Hae-ju is naar eigen zeggen wat ambivalent. „Ik vraag me af of de wereld echt bang moet zijn of dat Noord-Korea gewoon weer stoer aan het doen is”, zegt ze. Een man die bij het hippe Dongdaemun History & Culture Park een sigaretje rookt en alleen zijn achternaam, Park, wil geven: „Soms maak ik me wel een beetje zorgen. Oorlog is namelijk het vreselijkste dat er is.” Toch denkt ook hij niet dat het snel tot een gewapend treffen komt.

In slechts een paar jaar tijd heeft het regime van Kim Jong-un snellere en grotere vooruitgang geboekt dan veel analisten hadden durven denken. Niet alleen komen de projectielen steeds verder, Pyongyang investeert in technologie waarmee voorbereidingen van lanceringen steeds moeilijker van tevoren te detecteren zijn.

Zo werkte Noord-Korea voorheen met raketten die op vloeibare brandstof vliegen. Het voorbereiden van een lancering daarvan neemt uren in beslag en kan daardoor tijdig door spiedende satellieten worden opgemerkt. De laatste jaren test het land dan ook steeds meer projectielen die worden aangedreven door vaste brandstof. Die lanceer je met één druk op de knop richting je doelwit, zonder uren aan preparatie. Om diezelfde reden test Pyongyang ook steeds vaker raketten vanaf onderzeeërs.

De Hwasong-14 werd in een boog afgevuurd. Het projectiel klom tot een hoogte van 2.802 kilometer en plonsde na 39 minuten op een afstand van 933 kilometer van het lanceerplatform in zee. In een normale baan zou de raket circa 6.700 kilometer kunnen vliegen.

Bluf

De vraag is of de Noord-Koreaanse raketten met een kernkop kunnen worden uitgerust. Pyongyang claimt over die technologie te beschikken. Analisten hebben nog niet kunnen vaststellen of dit Noord-Koreaanse bluf is of dat ook op dit vlak grote progressie is geboekt.

De aanhoudende raketproeven zijn een domper voor de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in, die juist wil inzetten op toenadering tot met Pyongyang. Zuid-Koreaanse opiniemakers zetten dit dinsdag weg als wensdenken. Nieuwsmedia in het land maakten wel melding van de test, maar echt groot nieuws was het niet. Zoals altijd was de economie belangrijker.

De Amerikaanse president Trump toonde zich vooralsnog weinig bezorgd. „Heeft deze vent (de Noord-Koreaanse leider Kim Kim Jong-un, red.) niets beters te doen”, vroeg hij zich hardop af op Twitter. Volgens Trump wordt het hoog tijd dat omliggende landen ingrijpen. Op dinsdag lanceerden Amerikaanse en Zuid-Koreaanse strijdkrachten in een sterk staaltje machtsvertoon enkele raketten vanaf de Zuid-Koreaanse oostkust in zee.

De Noord-Koreaanse test lijkt echter in de eerste plaats gericht op de Verenigde Staten. Het wapen werd niet voor niets op de Independence Day getest.

Om die reden is Kang dan ook niet zo bang voor de nieuwste ontwikkelingen: „Noord-Korea is meer bezig met de Verenigde Staten dan met Zuid-Korea.”

In april hield Noord-Korea een militaire parade. De raketten die het daar toonde waren verontrustend.

Een eerdere versie van deze reportage werd gepubliceerd in NRC Handelsblad en nrc.next

Amerikaan (22) die vastzat in Noord-Korea overleden

Geplaatst op door

Otto Warmbier, de 22-jarige Amerikaanse student die bijna anderhalf jaar gevangenzat in Noord-Korea, is overleden. Dat heeft zijn familie bekendgemaakt in een verklaring die door een ziekenhuis in Ohio naar buiten is gebracht.

Vorige week werd Warmbier vrijgelaten na gesprekken tussen Pyongyang en het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Snel daarna werd bekend dat Warmbier een ernstige hersenbeschadiging had opgelopen tijdens zijn gevangenschap. Volgens zijn ouders lag hij al ruim een jaar in coma. Bij terugkomst in de Verenigde Staten werd hij opgenomen in een ziekenhuis in Cincinnati, Ohio.

Warmbier, student aan de Universiteit van Virginia, werd in januari 2016 opgepakt in Noord-Korea toen hij volgens Pyongyang een propagandavlag probeerde te stelen. Hij werd in maart van dat jaar veroordeeld in een showproces tot vijftien jaar werkstraf. Kort erna is hij vermoedelijk in coma geraakt.

Beelden van een persconferentie van een geëmotioneerde Warmbier vorig jaar:

Volgens de familie is Warmbier ernstig mishandeld tijdens zijn detentie. Noord-Korea houdt echter vol dat hij in coma is geraakt door botulisme, een ernstige voedselvergiftiging die veroorzaakt wordt door een bacterie. Pyongyang beweert zelfs zelf het grootste slachtoffer te zijn van de hele zaak.

Reactie Trump

De Amerikaanse president Trump en zijn vrouw Melania hebben de familie Warmbier maandag gecondoleerd. “Er is niets meer tragisch voor een ouder dan om een kind in de bloei van zijn leven te verliezen”, aldus het staatshoofd. “Wat Otto is overkomen sterkt mijn regering in de overtuiging om tragedies te voorkomen waarbij onschuldige mensen vallen in de handen van regimes die niet de rechtsstaat of de regels van menselijk fatsoen respecteren.”

Trump veroordeelde de “wreedheid van het Noord-Koreaanse regime”. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken raadt burgers al langer af naar Noord-Korea te reizen. Het ministerie zei vorige week nog in gesprek te zijn met Pyongyang over de vrijlating van drie andere Amerikanen die nog vastzitten in Noord-Korea. De dood van Warmbier zal ongetwijfeld gevolgen hebben voor de aard van dit overleg.

De Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in heeft de ouders van Warmbier gecondoleerd met hun verlies. Dat bevestigt een woordvoerder van het Zuid-Koreaanse ministerie van Buitenlandse Zaken tegenover NRC. Tevens veroordeelde het ministerie de wrede acties van het Noord-Koreaanse regime.

Nog drie Amerikanen vast in Noord-Korea

Er zitten momenteel nog drie mensen met de Amerikaanse nationaliteit gevangen in Noord-Korea:

  • Kim Dong Chul, zit vast sinds oktober 2015. Een in China woonachtige Koreaans-Amerikaanse zakenman die zowel liefdadigheidswerk als zaken deed in Noord-Korea. Hij werd opgepakt op verdenking van spionage en kreeg een werkstraf van tien jaar opgelegd.
  • Kim Sang-duk (roepnaam Tony Kim), zit vast sinds april 2017. Hij is voormalig hoogleraar aan de Chinese Universiteit van Yanbian. Hij gaf een maand les in internationale financiën en management aan een elite-universiteit in Pyongyang, waarna hij werd aangehouden. Kim wordt verdacht van het proberen omver te werpen van de Noord-Koreaanse staat.
  • Kim Hak-Song, zit vast sinds 7 mei. Hij doceerde aan dezelfde elite-universiteit in Pyongyang. De Noord-Koreaanse autoriteiten zeggen dat hij “vijandige handelingen” tegen de staat heeft verricht. Kim omschreef zichzelf eerder als een christelijke missionaris.

    • Niet eerder Amerikaan overleden

    De afgelopen jaren werden meerdere Amerikanen gearresteerd in Noord-Korea. Zij werden vaak ingezet als pressiemiddel in onderhandelingen tussen Pyongyang en Washington. Al deze Amerikanen kwamen echter weer levend terug in hun thuisland. Warmbier is de eerste Amerikaanse burger die overleed door wat hem in Noord-Koreaanse gevangenschap is overkomen.

    Wel pleegde Evan Hunziker, de eerste Amerikaanse burger die ooit in Noord-Korea werd opgepakt, kort na zijn vrijlating in 1996 zelfmoord. Hij was eerder dat jaar naar het communistische land gezwommen met het doel daar mensen te bekeren tot het christendom. Noord-Korea voert al jaren de lijst aan van landen die de meeste christenen vervolgen.

    De laatste keer dat een toerist om het leven kwam in Noord-Korea was in 2008. Toen werd een 53-jarige Zuid-Koreaanse vrouw doodgeschoten tijdens een bezoek aan de Kumgang-berg, in het zuiden van Noord-Korea. Ze zou per ongeluk een militair gebied in zijn gelopen, waarna ze onder vuur werd genomen. Het incident betekende het einde voor Zuid-Koreaans toerisme naar Noord-Korea

    Young Pioneer Tours, het reisbureau dat Warmbier naar Noord-Korea bracht, heeft maandag aangegeven niet langer Amerikanen mee te nemen op Tours naar het gesloten land. Toeristen uit andere landen kunnen nog wel mee op reizen naar Noord-Korea.

    Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 19 juni 2017 op de website van NRC

    Amerikaanse gevangene in Noord-Korea vrijgelaten

    Geplaatst op door

    De 22-jarige Amerikaan Otto Warmbier, die in januari 2016 werd opgepakt in Noord-Korea, is vrijgelaten. Dat heeft de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rex Tillerson dinsdag gezegd. Warmbier is op weg naar huis om herenigd te worden met zijn familie.

    Warmbier kwam op vrije voeten kort nadat het Amerikaanse oud-basketbalicoon Dennis Rodman in de Noord-Koreaanse hoofdstad Pyongyang landde. Rodman is een persoonlijke vriend van de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un. Hij bezocht het communistische land vier maal eerder en organiseerde ook basketbalwedstrijden in het land.

    Buitenlandse Zaken

    Hoewel de timing opmerkelijk is, heeft Rodman waarschijnlijk niets te maken met de vrijlating van Warmbier. Volgens Tillerson is de vrijlating tot stand gekomen door het ministerie van Buitenlandse Zaken, onder leiding van president Trump. Tillerson zei dat er momenteel gesprekken lopen met het Noord-Koreaanse regime over de vrijlating van drie andere Amerikanen die nog vastzitten in het land.

    De minister wilde niets zeggen over de gezondheid van Warmbier. Volgens de ouders van de man ligt Warmbier al ruim een jaar in coma, zo melden zij aan The Washington Post. Hij zou in die toestand geraakt zijn nadat hij na een zaak van botulisme een slaappil zou hebben toegediend gekregen. Sindsdien is Warmbier niet meer ontwaakt, zo vertelden de Noord-Koreanen aan Warmbiers ouders.

    De manier waarop Warmbier vrijkomt is opmerkelijk. Onder Obama werd alleen in het diepste geheim met Noord-Korea onderhandeld. Dat Trump directe gesprekken met Pyongyang aanknoopt, kan op een beleidswijziging duiden in het beleid ten opzichte van Noord-Korea. Hoewel Trump de afgelopen maanden harde woorden uitte over Kim Jong-un zei het Amerikaanse staatshoofd ook respect te hebben voor de jonge dictator en bereid te zijn hem te ontmoeten.

    Vlag ontvreemd

    Warmbier werd op 2 januari 2016 opgepakt nadat hij een propagandavlag had proberen te stelen. Hij kreeg in maart van dat jaar een werkstraf van vijftien jaar opgelegd voor vermeende misdaden tegen de Noord-Koreaanse staat. Warmbier is een student aan de Universiteit van Virginia.

    Beelden van een persconferentie van een geëmotioneerde Warmbier vorig jaar

    Met de vrijlating van Warmbier zitten nog drie Amerikanen gevangen in Noord-Korea:

  • Kim Dong Chul, zit vast sinds oktober 2015. Een in China woonachtige Koreaans-Amerikaanse zakenman die zowel liefdadigheidswerk als zaken deed in Noord-Korea. Hij werd opgepakt op verdenking van spionage en kreeg een werkstraf van tien jaar opgelegd.
  • Kim Sang-duk (roepnaam Tony Kim), zit vast sinds april 2017. Hij is voormalig hoogleraar aan de Chinese Universiteit van Yanbian. Hij gaf een maand les in internationale financiën en management aan een elite-universiteit in Pyongyang, waarna hij werd aangehouden. Kim wordt verdacht van het proberen omver te werken van de Noord-Koreaanse staat.
  • Kim Hak-Song, zit vast sinds 7 mei. Hij doceerde aan dezelfde elite-universiteit in Pyongyang. De Noord-Koreaanse autoriteiten zeggen dat hij “vijandige handelingen” tegen de staat heeft verricht. Kim omschreef zichzelf eerder als een christelijke missionaris.

    • Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken raadt het burgers met klem af om naar Noord-Korea te reizen. Toch bezoeken honderden Amerikanen het communistische land jaarlijks als toeristen.

    Eerder vrijgelaten na hoog bezoek

    In het verleden werden buitenlandse gevangenen vaak vrijgelaten uit Noord-Korea na het bezoek van een internationale hoogwaardigheidsbekleder. In 2015 werden twee Amerikaanse burgers, Kenneth Bae en Matthew Todd Miller, vrijgelaten uit detentie door de Noord Koreaanse regering. Het duo werd vrijgelaten na geheime onderhandelingen tussen Noord-Korea en de VS.

    Bae, een missionaris, werd in november 2012 in Noord-Korea gearresteerd. Hij werd veroordeeld tot vijftien jaar dwangarbeid voor misdaden tegen de staat. Bae werd vrijgelaten nadat directeur van de nationale inlichtingendiensten James Clapper het communistische land had bezocht. In de jaren daarvoor werden gedetineerden vrijgelaten na bezoeken van oud-presidenten Bill Clinton en Jimmy Carter.

    Een eerdere versie van dit artikel werd op 13 juni 2017 gepubliceerd op de website van NRC.

    De nieuwe Noord-Koreaanse raket komt wel erg ver

    Geplaatst op door

    Noord-Korea heeft zondagochtend een nieuw type middellangeafstandsraket getest. Noord-Koreaanse staatsmedia meldden maandag dat het ,,perfecte wapensysteem” Hwasong-12 uitgerust kan worden met een ,,grote kernkop”. Het projectiel bleef dertig minuten in de lucht en plonsde op zo’n 700 kilometer van de lanceerbasis in zee. Het was de tiende Noord-Koreaanse raketproef dit jaar – en de eerste sinds de beëdiging van de nieuwe Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in vorige week woensdag.

    De lancering van de raket op Noord-Koreaanse staatstelevisie, begeleid door koorzang:

    Wat de test bijzonder maakt, is dat de raket in een scherpe boog omhoog werd afgeschoten – in het Engels ook wel ‘lofting’ genoemd. Met deze lanceertechniek kan de raket een flinke afstand afleggen, zónder dat die in Japanse wateren terechtkomt. Het geeft de Noord-Koreanen meer tijd om de raket te analyseren.

    2.000 kilometer

    De Japanse minister van Defensie Tomomi Inada zei dat de raket een hoogte bereikte van 2.000 kilometer, wat Pyongyang maandag bevestigde. Dat is veel meer dan de korte- en middellangeafstandsraketten die Pyongyang eerder afvuurde.

    Rakettechnicus van de Union of Concerned Scientists David Wright stelde zondag dat het maximale bereik circa 4.500 kilometer is, wanneer de raket op een normale wijze wordt afgeschoten. Zuid-Koreaanse deskundigen houden een bereik van vijf- tot zesduizend kilometer voor mogelijk. Dat is een flinke verbetering ten opzichte van de Noord-Koreaanse Musudan-raketten, die vorig jaar meerdere malen getest werden en zo’n 3.000 kilometer ver kunnen komen.

    Deze proef is vooral een boodschap aan de VS. ,,Het meest complete wapensysteem zal niet slechts in handen van één land [de VS, red.] zijn; wij zullen in staat zijn om aanvallen proportioneel te vergelden”, aldus Noord-Koreaanse staatsmedia. De Amerikaanse militaire bases op het eiland Guam in de Stille Oceaan, doorns in het oog van Pyongyang, liggen op slechts 3.400 kilometer van Noord-Korea. Net niet te halen voor de Musudan, maar binnen het bereik van de nieuwe Hwaesong-12. Het Amerikaanse leger sloot zondag uit dat het projectiel het Amerikaanse vasteland zou kunnen bereiken. Daarvoor zou de raket minstens 8.000 kilometer moeten kunnen afleggen. De Hwasong-12 is wel nieuwe stap in het ontwikkelingsproces van zo’n intercontinentale raket.

    Indrukwekkende resultaten

    De raket werd afgeschoten van de luchtbasis Banghyon, waarvandaan in februari nog een ander type middellangeafstandsraket werd getest. Die Pukguksong-2 heeft een bereik van 1.200 tot 3.000 kilometer, maar kan volgens Pyongyang ook met een kernkop worden uitgerust. Dat laatste, de grootste angst van de VS, is nog niet door experts bevestigd en kan Noord-Koreaanse borstklopperij zijn.

    Dat wil niet zeggen dat zorgen niet op zijn plaats zijn. Hoewel het nogal eens misgaat met raketlanceringen, boekt Kim Jong-un gemiddeld genomen indrukwekkende resultaten. Sinds hij in december 2011 aan de macht kwam, werden 76 raketproeven uitgevoerd, waarvan er 59 succesvol waren en slechts zeventien faalden. Bovendien: door mislukte proeven spoort Pyongyang ontwerpfouten op, die voor een volgende test worden weggepoetst.

    Analisten wachten nu op foto- en videobeelden van de lancering van zondag, om nog meer te kunnen zeggen over de raket. Vermoedelijk krijgt het beestje dan ook een naam. Op social media wordt gespeculeerd of dit de mysterieuze nieuwe tweetrapsraket was, die vorige maand op een grote militaire parade in Pyongyang werd getoond.

    De succesvolle proef komt nog geen week na de inauguratie van de links-liberale Zuid-Koreaanse president Moon. Het Noord-Koreaanse machtsvertoon is een belangrijke eerste test voor het kersverse staatshoofd, dat tijdens zijn campagne zei juist toenadering tot Pyongyang te zoeken.

    Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 15 mei 2017 in nrc.next en NRC Handelsblad

    Kijken: Voormalige Noord-Koreaanse diplomaat doet boekje open

    Geplaatst op door

    Hij was de hoogstgeplaatste Noord-Koreaan die overliep naar Zuid-Korea in twintig jaar tijd. Nu deelt Thae Yong-ho informatie over zijn mysterieuze vaderland om zo het regime van Kim Jong-un aan te pakken. Al-Jazeera had een openhartig interview met Thae, die namens Pyongyang vice-ambassadeur was voor het Verenigd Koninkrijk.

    In het gesprek legt Thae uit waarom hij in 2016 de stap maakte om Noord-Korea te verlaten. “Mijn leven in Noord-Korea was niets anders dan het leven van een slaaf”, aldus Thae. “Ik wilde dat mijn kinderen een normaal leven zouden kennen en in vrijheid konden leven.”

    Thae kon zijn echtgenote en zoons meenemen, maar zijn broers en zussen bleven achter in Noord-Korea. De oud-diplomaat weet genoeg van het wrede bewind van Kim Jong-un om te veronderstellen dat zij gestraft zijn voor de vlucht van Thae. “Dit breekt mijn hart”.

    Twijfels

    Hoewel hij al langer twijfels had over het bewind in Noord-Korea was Thae niet altijd sceptisch. Aanvankelijk had hij hoop voor een frisse start onder Kim Jomg-un, die in december 2011 zijn vader Kim Jong-il op 27-jarige leeftijd opvolgde. De derde Kim uit de dynastie was jong, had in het buitenland gestudeerd en was nog niet volledig getekend door het repressieve Noord-Koreaanse systeem. Thae kwam echter bedrogen uit:

    “Hij koos voor de voortzetting van het bestaande beleid van zijn vader en grootvader […] In december 2013 liet hij iedereen executeren die verandering wilde. Het systeem lijkt sterk, maar bevindt zich op een hellend vlak. Kim Jong-un vertrouwt alleen nog op een terreurbewind”.

    Moord op halfbroer

    De moord op Kims halfbroer Kim Jong-nam kwam voor Thae niet als verrassing. “Kim was een fysiek obstakel dat vroeg of laat uit de weg geruimd moest worden”, zegt Thae. Daarmee doelt hij op het feit dat de halfbroer wel eens de macht in Pyongyang zou kunnen gaan opeisen. Dat Kim Jong-nam die ambitie totaal niet had, maakte volgens Thae niets uit. “Kim Jong-un verkeert in een hoge staat van paranoia.”

    Het sluiten van een deal met Pyongyang om te stoppen met het ontwikkelen van kernwapen en raketten raadt Thae ten zeerste af. “Dan beloon je die provocaties alleen maar”. En dat maakt Kim Jong-un alleen maar sterker en gevaarlijker. Thae pleit voor een andere oplossing:

    “Het beste middel is om informatie van buitenaf naar Noord-Korea te brengen, om mensen te informeren en ze in opstand te laten komen.”

    Thae werd in 1962 geboren in Noord-Korea. Hij klom op tot een van de hoogste diplomatieke posten en werd gezien als een van de “beste en helderste” geesten van het communistische land. Thae heeft al een nieuwe missie gevonden: “Ik zal mij blijven inzetten om de ineenstorting van het regime van Kim Jong-un en de hereniging van Korea te bespoedigen.”

    Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 12 mei 2017 op de website van NRC.