Noord-Korea vuurt opnieuw intercontinentale raket af

Het Noord-Koreaanse leger heeft vrijdag even voor middernacht lokale tijd opnieuw een intercontinentale ballistische raket afgevuurd. Dat bevestigen zowel het Pentagon als het Zuid-Koreaanse leger na een eerste analyse, meldt persbureau Reuters. Het is de tweede keer dat Pyongyang een projectiel test dat het Amerikaanse vasteland kan raken.

De raket is mogelijk in Japanse wateren geland. Zowel Abe als de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in hebben een noodvergadering van hun veiligheidskabinetten bijeengeroepen. De raket zou 45 minuten lang gevlogen hebben, aldus Japanse kabinetssecretaris Yoshihide Suga.

‘Mogelijk drieduizend kilometer hoog’

Een medewerker van het ministerie van Defensie zei dat de raket mogelijk een hoogte van meer dan 3.000 kilometer wist te bereiken. Het wapen zou circa 1.000 kilometer ver zijn gekomen. Later kwam Pyongyang met meer accurate cijfers: het wapen vloog 998 kilometer ver en klom op tot een hoogte van maar liefst 3.725 kilometer.

Beelden van de lancering, vrijgegeven door Noord-Koreaanse staatsmedia:

Noord-Korea test projectielen doorgaans in een scherp verticale boog, om de raket zo ver mogelijk te laten vliegen zonder dat die in internationale wateren belandt. Dat werkt zoals op onderstaande afbeelding:

De tijd en lanceerlocatie waren ongebruikelijk. Meestal test Pyongyang raketten in de vroege ochtend en niet in de late avond. Het projectiel werd afgevuurd vanuit Mupyong-ni in de noordelijke provincie Jagang, waar nog niet eerder een rakettest gedaan werd. Mogelijk wil Noord-Korea laten zien dat het vanaf ieder punt een raketaanval kunnen uitvoeren en niet alleen van een vast aantal bekende bases.

Na de raketproef bespraken de Zuid-Koreaanse en Amerikaanse legertop militaire opties die tegen Noord-Korea genomen kunnen worden. Dat liet een woordvoerder van de Amerikaanse generaal John Dunford weten. Beide landen lieten weten elkaar te zullen steunen te midden van de dreiging van Pyongyang.

Mogelijk intercontinentale raket

Doctor Jeffrey Lewis van het Middlebury Institute of International Studies te Monterey schat het bereik op circa 10.000 kilometer. David Wright van de Union of Concerned Scientist houdt het op zo’n 10.400 kilometer. Daarmee zou het de verst reikende raket van Pyongyang zijn die tot nu toe getest is. Los Angeles en San Francisco, maar ook Amsterdam en Londen liggen binnen het bereik van zo’n raket. De schatting is vooral gebaseerd op de lange vliegtijd van drie kwartier.

Het is de eerste Noord-Koreaanse raketproef sinds de test met een intercontinentale ballistische raket op 4 juli, de Amerikaanse Onafhankelijkheidsdag. Dat projectiel, de Hwasong-14 genaamd, heeft een geschat bereik van 7.000 tot 8.000 kilometer. Dat is ver genoeg om Hawaï en Alaska te bereiken. Experts denken dat de raket die vrijdag getest werd een verbeterde versie van de Hwasong-14 is, mogelijk uitgerust met een krachtiger motor dan de vorige.

Lees ook mijn bericht over de vorige raketproef: In Seoul zijn ze niet bang voor Kim

Of vrijdag opnieuw de Hwasong-14 getest werd, zal moeten blijken na analyse van vluchtgegevens en beelden van de lancering. Experts denken dat Noord-Korea aan meerdere typen intercontinentale raketten werkt, hoewel er tot nu toe pas één is getest.

VS

Pyongyang werkt al jaren aan een raket die het Amerikaanse vasteland moet kunnen raken. Het einddoel voor het regime van Kim Jong-un is een intercontinentale raket die kan worden uitgerust met een kernkop. De Noord-Koreanen denken met deze militaire mogelijkheid de Amerikanen te kunnen afschrikken om het land eventueel binnen te vallen.

De proef is opnieuw een domper voor de Zuid-Koreaanse president Moon, die juist toenadering zoekt tot Pyongyang. Hij hoopt met dialoog de spanningen te kunnen bezweren. Tot nu toe heeft Kim Jong-un dergelijke handreikingen genegeerd en afgeslagen, om vervolgens verder te gaan met rakettests en andere provocatieve acties.

THAAD

Na de test van vrijdag zei Moon snel met de VS te willen praten over de levering van nog meer raketafweersystemen. Momenteel zijn er al twee eenheden van het hypermoderne THAAD-raketafweersysteem geplaatst in Zuid-Korea.

Het Pentagon heeft de raketproef bevestigd. Noord-Koreaanse staatsmedia hebben nog geen melding van de nieuwste proef gedaan. Het is de veertiende raketproef die Pyongyang dit jaar uitvoert.

Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 28 juli bij NRC

In Seoul zijn ze niet bang voor Kim

‘Of ik bang ben? Is dit je eerste keer hier?” In de wijk Jung-gu in de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul is de goedlachse James Lee niet onder de indruk van de nieuwste raketproef van de noorderbuur. „Niemand maakt zich hier zorgen. Dit is gewoon de dagelijkse routine.” Het blijkt dat de meeste bewoners van Seoul er zo over denken.

Toch zette Noord-Korea dinsdag weer een belangrijke stap vooruit in zijn gevreesde raketprogramma. Had de middellangeafstandsraket, die in mei werd afgevuurd nog een bereik van 4.500 kilometer – genoeg om Amerikaanse troepen in Guam in het vizier te brengen – ‘Hwasong-14’ (het projectiel dat nu werd getest), heeft volgens het Zuid-Koreaanse ministerie van Defensie een bereik van zeven- tot achtduizend kilometer en kan hiermee Alaska en Hawaï treffen. Eerdere schattingen ging nog uit van een bereik van 6.700 kilometer. Niet eerder lanceerde Pyongyang een raket die zo ver kan komen.

Lee denkt niet dat de raket daadwerkelijk op de VS of op het tien miljoen zielen tellende Seoul zal worden afgevuurd. „Kim Jong-un is een slimme man. Hij weet dat hij met zo’n actie zijn eigen doodvonnis tekent.”

Zijn stadsgenoot Kim Kyun is het daarmee eens. „Allemaal machtsvertoon”, zegt hij buiten een filiaal van de alomtegenwoordige avondwinkelketen GS25, terwijl hij een magere spierbal ontbloot. „Als de Noord-Koreanen hadden willen aanvallen, hadden ze dat allang gedaan.” De druk appende student Lim Hae had bijna twaalf uur na de raketproef het nieuws nog niet eens meegekregen.

Beetje zorgen

Kang Hae-ju is naar eigen zeggen wat ambivalent. „Ik vraag me af of de wereld echt bang moet zijn of dat Noord-Korea gewoon weer stoer aan het doen is”, zegt ze. Een man die bij het hippe Dongdaemun History & Culture Park een sigaretje rookt en alleen zijn achternaam, Park, wil geven: „Soms maak ik me wel een beetje zorgen. Oorlog is namelijk het vreselijkste dat er is.” Toch denkt ook hij niet dat het snel tot een gewapend treffen komt.

In slechts een paar jaar tijd heeft het regime van Kim Jong-un snellere en grotere vooruitgang geboekt dan veel analisten hadden durven denken. Niet alleen komen de projectielen steeds verder, Pyongyang investeert in technologie waarmee voorbereidingen van lanceringen steeds moeilijker van tevoren te detecteren zijn.

Zo werkte Noord-Korea voorheen met raketten die op vloeibare brandstof vliegen. Het voorbereiden van een lancering daarvan neemt uren in beslag en kan daardoor tijdig door spiedende satellieten worden opgemerkt. De laatste jaren test het land dan ook steeds meer projectielen die worden aangedreven door vaste brandstof. Die lanceer je met één druk op de knop richting je doelwit, zonder uren aan preparatie. Om diezelfde reden test Pyongyang ook steeds vaker raketten vanaf onderzeeërs.

De Hwasong-14 werd in een boog afgevuurd. Het projectiel klom tot een hoogte van 2.802 kilometer en plonsde na 39 minuten op een afstand van 933 kilometer van het lanceerplatform in zee. In een normale baan zou de raket circa 6.700 kilometer kunnen vliegen.

Bluf

De vraag is of de Noord-Koreaanse raketten met een kernkop kunnen worden uitgerust. Pyongyang claimt over die technologie te beschikken. Analisten hebben nog niet kunnen vaststellen of dit Noord-Koreaanse bluf is of dat ook op dit vlak grote progressie is geboekt.

De aanhoudende raketproeven zijn een domper voor de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in, die juist wil inzetten op toenadering tot met Pyongyang. Zuid-Koreaanse opiniemakers zetten dit dinsdag weg als wensdenken. Nieuwsmedia in het land maakten wel melding van de test, maar echt groot nieuws was het niet. Zoals altijd was de economie belangrijker.

De Amerikaanse president Trump toonde zich vooralsnog weinig bezorgd. „Heeft deze vent (de Noord-Koreaanse leider Kim Kim Jong-un, red.) niets beters te doen”, vroeg hij zich hardop af op Twitter. Volgens Trump wordt het hoog tijd dat omliggende landen ingrijpen. Op dinsdag lanceerden Amerikaanse en Zuid-Koreaanse strijdkrachten in een sterk staaltje machtsvertoon enkele raketten vanaf de Zuid-Koreaanse oostkust in zee.

De Noord-Koreaanse test lijkt echter in de eerste plaats gericht op de Verenigde Staten. Het wapen werd niet voor niets op de Independence Day getest.

Om die reden is Kang dan ook niet zo bang voor de nieuwste ontwikkelingen: „Noord-Korea is meer bezig met de Verenigde Staten dan met Zuid-Korea.”

In april hield Noord-Korea een militaire parade. De raketten die het daar toonde waren verontrustend.

Een eerdere versie van deze reportage werd gepubliceerd in NRC Handelsblad en nrc.next

Amerikaan (22) die vastzat in Noord-Korea overleden

Otto Warmbier, de 22-jarige Amerikaanse student die bijna anderhalf jaar gevangenzat in Noord-Korea, is overleden. Dat heeft zijn familie bekendgemaakt in een verklaring die door een ziekenhuis in Ohio naar buiten is gebracht.

Vorige week werd Warmbier vrijgelaten na gesprekken tussen Pyongyang en het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Snel daarna werd bekend dat Warmbier een ernstige hersenbeschadiging had opgelopen tijdens zijn gevangenschap. Volgens zijn ouders lag hij al ruim een jaar in coma. Bij terugkomst in de Verenigde Staten werd hij opgenomen in een ziekenhuis in Cincinnati, Ohio.

Warmbier, student aan de Universiteit van Virginia, werd in januari 2016 opgepakt in Noord-Korea toen hij volgens Pyongyang een propagandavlag probeerde te stelen. Hij werd in maart van dat jaar veroordeeld in een showproces tot vijftien jaar werkstraf. Kort erna is hij vermoedelijk in coma geraakt.

Beelden van een persconferentie van een geëmotioneerde Warmbier vorig jaar:

Volgens de familie is Warmbier ernstig mishandeld tijdens zijn detentie. Noord-Korea houdt echter vol dat hij in coma is geraakt door botulisme, een ernstige voedselvergiftiging die veroorzaakt wordt door een bacterie. Pyongyang beweert zelfs zelf het grootste slachtoffer te zijn van de hele zaak.

Reactie Trump

De Amerikaanse president Trump en zijn vrouw Melania hebben de familie Warmbier maandag gecondoleerd. “Er is niets meer tragisch voor een ouder dan om een kind in de bloei van zijn leven te verliezen”, aldus het staatshoofd. “Wat Otto is overkomen sterkt mijn regering in de overtuiging om tragedies te voorkomen waarbij onschuldige mensen vallen in de handen van regimes die niet de rechtsstaat of de regels van menselijk fatsoen respecteren.”

Trump veroordeelde de “wreedheid van het Noord-Koreaanse regime”. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken raadt burgers al langer af naar Noord-Korea te reizen. Het ministerie zei vorige week nog in gesprek te zijn met Pyongyang over de vrijlating van drie andere Amerikanen die nog vastzitten in Noord-Korea. De dood van Warmbier zal ongetwijfeld gevolgen hebben voor de aard van dit overleg.

De Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in heeft de ouders van Warmbier gecondoleerd met hun verlies. Dat bevestigt een woordvoerder van het Zuid-Koreaanse ministerie van Buitenlandse Zaken tegenover NRC. Tevens veroordeelde het ministerie de wrede acties van het Noord-Koreaanse regime.

Nog drie Amerikanen vast in Noord-Korea

Er zitten momenteel nog drie mensen met de Amerikaanse nationaliteit gevangen in Noord-Korea:

  • Kim Dong Chul, zit vast sinds oktober 2015. Een in China woonachtige Koreaans-Amerikaanse zakenman die zowel liefdadigheidswerk als zaken deed in Noord-Korea. Hij werd opgepakt op verdenking van spionage en kreeg een werkstraf van tien jaar opgelegd.
  • Kim Sang-duk (roepnaam Tony Kim), zit vast sinds april 2017. Hij is voormalig hoogleraar aan de Chinese Universiteit van Yanbian. Hij gaf een maand les in internationale financiën en management aan een elite-universiteit in Pyongyang, waarna hij werd aangehouden. Kim wordt verdacht van het proberen omver te werpen van de Noord-Koreaanse staat.
  • Kim Hak-Song, zit vast sinds 7 mei. Hij doceerde aan dezelfde elite-universiteit in Pyongyang. De Noord-Koreaanse autoriteiten zeggen dat hij “vijandige handelingen” tegen de staat heeft verricht. Kim omschreef zichzelf eerder als een christelijke missionaris.
  • Niet eerder Amerikaan overleden

    De afgelopen jaren werden meerdere Amerikanen gearresteerd in Noord-Korea. Zij werden vaak ingezet als pressiemiddel in onderhandelingen tussen Pyongyang en Washington. Al deze Amerikanen kwamen echter weer levend terug in hun thuisland. Warmbier is de eerste Amerikaanse burger die overleed door wat hem in Noord-Koreaanse gevangenschap is overkomen.

    Wel pleegde Evan Hunziker, de eerste Amerikaanse burger die ooit in Noord-Korea werd opgepakt, kort na zijn vrijlating in 1996 zelfmoord. Hij was eerder dat jaar naar het communistische land gezwommen met het doel daar mensen te bekeren tot het christendom. Noord-Korea voert al jaren de lijst aan van landen die de meeste christenen vervolgen.

    De laatste keer dat een toerist om het leven kwam in Noord-Korea was in 2008. Toen werd een 53-jarige Zuid-Koreaanse vrouw doodgeschoten tijdens een bezoek aan de Kumgang-berg, in het zuiden van Noord-Korea. Ze zou per ongeluk een militair gebied in zijn gelopen, waarna ze onder vuur werd genomen. Het incident betekende het einde voor Zuid-Koreaans toerisme naar Noord-Korea

    Young Pioneer Tours, het reisbureau dat Warmbier naar Noord-Korea bracht, heeft maandag aangegeven niet langer Amerikanen mee te nemen op Tours naar het gesloten land. Toeristen uit andere landen kunnen nog wel mee op reizen naar Noord-Korea.

    Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 19 juni 2017 op de website van NRC

    Amerikaanse gevangene in Noord-Korea vrijgelaten

    De 22-jarige Amerikaan Otto Warmbier, die in januari 2016 werd opgepakt in Noord-Korea, is vrijgelaten. Dat heeft de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rex Tillerson dinsdag gezegd. Warmbier is op weg naar huis om herenigd te worden met zijn familie.

    Warmbier kwam op vrije voeten kort nadat het Amerikaanse oud-basketbalicoon Dennis Rodman in de Noord-Koreaanse hoofdstad Pyongyang landde. Rodman is een persoonlijke vriend van de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un. Hij bezocht het communistische land vier maal eerder en organiseerde ook basketbalwedstrijden in het land.

    Buitenlandse Zaken

    Hoewel de timing opmerkelijk is, heeft Rodman waarschijnlijk niets te maken met de vrijlating van Warmbier. Volgens Tillerson is de vrijlating tot stand gekomen door het ministerie van Buitenlandse Zaken, onder leiding van president Trump. Tillerson zei dat er momenteel gesprekken lopen met het Noord-Koreaanse regime over de vrijlating van drie andere Amerikanen die nog vastzitten in het land.

    De minister wilde niets zeggen over de gezondheid van Warmbier. Volgens de ouders van de man ligt Warmbier al ruim een jaar in coma, zo melden zij aan The Washington Post. Hij zou in die toestand geraakt zijn nadat hij na een zaak van botulisme een slaappil zou hebben toegediend gekregen. Sindsdien is Warmbier niet meer ontwaakt, zo vertelden de Noord-Koreanen aan Warmbiers ouders.

    De manier waarop Warmbier vrijkomt is opmerkelijk. Onder Obama werd alleen in het diepste geheim met Noord-Korea onderhandeld. Dat Trump directe gesprekken met Pyongyang aanknoopt, kan op een beleidswijziging duiden in het beleid ten opzichte van Noord-Korea. Hoewel Trump de afgelopen maanden harde woorden uitte over Kim Jong-un zei het Amerikaanse staatshoofd ook respect te hebben voor de jonge dictator en bereid te zijn hem te ontmoeten.

    Vlag ontvreemd

    Warmbier werd op 2 januari 2016 opgepakt nadat hij een propagandavlag had proberen te stelen. Hij kreeg in maart van dat jaar een werkstraf van vijftien jaar opgelegd voor vermeende misdaden tegen de Noord-Koreaanse staat. Warmbier is een student aan de Universiteit van Virginia.

    Beelden van een persconferentie van een geëmotioneerde Warmbier vorig jaar

    Met de vrijlating van Warmbier zitten nog drie Amerikanen gevangen in Noord-Korea:

  • Kim Dong Chul, zit vast sinds oktober 2015. Een in China woonachtige Koreaans-Amerikaanse zakenman die zowel liefdadigheidswerk als zaken deed in Noord-Korea. Hij werd opgepakt op verdenking van spionage en kreeg een werkstraf van tien jaar opgelegd.
  • Kim Sang-duk (roepnaam Tony Kim), zit vast sinds april 2017. Hij is voormalig hoogleraar aan de Chinese Universiteit van Yanbian. Hij gaf een maand les in internationale financiën en management aan een elite-universiteit in Pyongyang, waarna hij werd aangehouden. Kim wordt verdacht van het proberen omver te werken van de Noord-Koreaanse staat.
  • Kim Hak-Song, zit vast sinds 7 mei. Hij doceerde aan dezelfde elite-universiteit in Pyongyang. De Noord-Koreaanse autoriteiten zeggen dat hij “vijandige handelingen” tegen de staat heeft verricht. Kim omschreef zichzelf eerder als een christelijke missionaris.
  • Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken raadt het burgers met klem af om naar Noord-Korea te reizen. Toch bezoeken honderden Amerikanen het communistische land jaarlijks als toeristen.

    Eerder vrijgelaten na hoog bezoek

    In het verleden werden buitenlandse gevangenen vaak vrijgelaten uit Noord-Korea na het bezoek van een internationale hoogwaardigheidsbekleder. In 2015 werden twee Amerikaanse burgers, Kenneth Bae en Matthew Todd Miller, vrijgelaten uit detentie door de Noord Koreaanse regering. Het duo werd vrijgelaten na geheime onderhandelingen tussen Noord-Korea en de VS.

    Bae, een missionaris, werd in november 2012 in Noord-Korea gearresteerd. Hij werd veroordeeld tot vijftien jaar dwangarbeid voor misdaden tegen de staat. Bae werd vrijgelaten nadat directeur van de nationale inlichtingendiensten James Clapper het communistische land had bezocht. In de jaren daarvoor werden gedetineerden vrijgelaten na bezoeken van oud-presidenten Bill Clinton en Jimmy Carter.

    Een eerdere versie van dit artikel werd op 13 juni 2017 gepubliceerd op de website van NRC.

    De nieuwe Noord-Koreaanse raket komt wel erg ver

    Noord-Korea heeft zondagochtend een nieuw type middellangeafstandsraket getest. Noord-Koreaanse staatsmedia meldden maandag dat het ,,perfecte wapensysteem” Hwasong-12 uitgerust kan worden met een ,,grote kernkop”. Het projectiel bleef dertig minuten in de lucht en plonsde op zo’n 700 kilometer van de lanceerbasis in zee. Het was de tiende Noord-Koreaanse raketproef dit jaar – en de eerste sinds de beëdiging van de nieuwe Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in vorige week woensdag.

    De lancering van de raket op Noord-Koreaanse staatstelevisie, begeleid door koorzang:

    Wat de test bijzonder maakt, is dat de raket in een scherpe boog omhoog werd afgeschoten – in het Engels ook wel ‘lofting’ genoemd. Met deze lanceertechniek kan de raket een flinke afstand afleggen, zónder dat die in Japanse wateren terechtkomt. Het geeft de Noord-Koreanen meer tijd om de raket te analyseren.

    2.000 kilometer

    De Japanse minister van Defensie Tomomi Inada zei dat de raket een hoogte bereikte van 2.000 kilometer, wat Pyongyang maandag bevestigde. Dat is veel meer dan de korte- en middellangeafstandsraketten die Pyongyang eerder afvuurde.

    Rakettechnicus van de Union of Concerned Scientists David Wright stelde zondag dat het maximale bereik circa 4.500 kilometer is, wanneer de raket op een normale wijze wordt afgeschoten. Zuid-Koreaanse deskundigen houden een bereik van vijf- tot zesduizend kilometer voor mogelijk. Dat is een flinke verbetering ten opzichte van de Noord-Koreaanse Musudan-raketten, die vorig jaar meerdere malen getest werden en zo’n 3.000 kilometer ver kunnen komen.

    Deze proef is vooral een boodschap aan de VS. ,,Het meest complete wapensysteem zal niet slechts in handen van één land [de VS, red.] zijn; wij zullen in staat zijn om aanvallen proportioneel te vergelden”, aldus Noord-Koreaanse staatsmedia. De Amerikaanse militaire bases op het eiland Guam in de Stille Oceaan, doorns in het oog van Pyongyang, liggen op slechts 3.400 kilometer van Noord-Korea. Net niet te halen voor de Musudan, maar binnen het bereik van de nieuwe Hwaesong-12. Het Amerikaanse leger sloot zondag uit dat het projectiel het Amerikaanse vasteland zou kunnen bereiken. Daarvoor zou de raket minstens 8.000 kilometer moeten kunnen afleggen. De Hwasong-12 is wel nieuwe stap in het ontwikkelingsproces van zo’n intercontinentale raket.

    Indrukwekkende resultaten

    De raket werd afgeschoten van de luchtbasis Banghyon, waarvandaan in februari nog een ander type middellangeafstandsraket werd getest. Die Pukguksong-2 heeft een bereik van 1.200 tot 3.000 kilometer, maar kan volgens Pyongyang ook met een kernkop worden uitgerust. Dat laatste, de grootste angst van de VS, is nog niet door experts bevestigd en kan Noord-Koreaanse borstklopperij zijn.

    Dat wil niet zeggen dat zorgen niet op zijn plaats zijn. Hoewel het nogal eens misgaat met raketlanceringen, boekt Kim Jong-un gemiddeld genomen indrukwekkende resultaten. Sinds hij in december 2011 aan de macht kwam, werden 76 raketproeven uitgevoerd, waarvan er 59 succesvol waren en slechts zeventien faalden. Bovendien: door mislukte proeven spoort Pyongyang ontwerpfouten op, die voor een volgende test worden weggepoetst.

    Analisten wachten nu op foto- en videobeelden van de lancering van zondag, om nog meer te kunnen zeggen over de raket. Vermoedelijk krijgt het beestje dan ook een naam. Op social media wordt gespeculeerd of dit de mysterieuze nieuwe tweetrapsraket was, die vorige maand op een grote militaire parade in Pyongyang werd getoond.

    De succesvolle proef komt nog geen week na de inauguratie van de links-liberale Zuid-Koreaanse president Moon. Het Noord-Koreaanse machtsvertoon is een belangrijke eerste test voor het kersverse staatshoofd, dat tijdens zijn campagne zei juist toenadering tot Pyongyang te zoeken.

    Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 15 mei 2017 in nrc.next en NRC Handelsblad

    ‘Nederland hielp zoon Kim Jong-nam in veiligheid brengen’

    De Nederlandse ambassadeur in Zuid-Korea Lody Embrechts heeft een belangrijke rol gespeeld bij het in veiligheid brengen van de familie van Kim Jong-nam, de onlangs in Maleisië vermoorde halfbroer van de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un. Althans, dat beweert een onbekende organisatie die zich ‘Cheollima Civil Defense’ (CCD) noemt.

    Woensdag plaatste de groep een verklaring en korte video online. In het filmpje spreekt Kim Han-sol, de 21-jarige zoon van Kim Jong-nam. In vloeiend Engels zegt hij samen met zijn moeder en zus in veiligheid te zijn gebracht, waarna hij zijn Noord-Koreaanse paspoort laat zien. De persoonsinformatie is in de video onzichtbaar gemaakt. Ook wordt het geluid uitgezet wanneer Kim zijn dank uitspreekt.

    De bijgaande verklaring bevat iets meer informatie, hoewel veel vragen onbeantwoord blijven. Volgens de organisatie, die zegt vaker mensen in nood te hebben geholpen, hadden Kim Han-sol en zijn familie een oproep gedaan om in veiligheid te worden gebracht. De CCD regelde dit, naar eigen zeggen met hulp van Nederland, China, de Verenigde Staten en een vierde land dat niet werd gespecificeerd.

    In de korte tekst wordt een dankwoord gewijd aan Embrechts ,,voor zijn snelle en sterke reactie op onze plotselinge verzoek om hulp. Ambassadeur Embrechts is een zegen voor de Nederlandse bevolking en hun principiële houding op het gebied van mensenrechten.”

    Zuid-Koreaanse inlichtingendiensten zeggen nog nooit van ‘Cheollima Civil Defense’ gehoord te hebben, maar bevestigen dat de man in het filmpje Kim Han-sol is. Zowel de Nederlandse ambassade in Zuid-Korea als het ministerie van Buitenlandse Zaken wilden woensdag geen commentaar geven op de berichtgeving. CCD liet e-mails onbeantwoord en zegt op hun site geen verdere details over de zaak te willen geven. De website en het YouTube-kanaal waarop de verklaringen zijn geüpload werden beide op 4 maart geregistreerd.

    Kim Han-sol werd in 1995 geboren in Noord-Korea, maar verliet als kind het land met zijn vader nadat laatstgenoemde uit de gratie was gevallen. Kim Jong-nam leek te worden klaargestoomd voor de troonopvolging, maar zag in 2001 zijn kansen in rook opgaan nadat hij op de luchthaven van Tokyo werd opgepakt met een vals paspoort. De man werd teruggestuurd naar Noord-Korea, maar niet voor de pers uitgebreid fotografeerden hoe hij op een retourvlucht werd gezet.

    Een eerder interview met Kim Han-sol:

    Kim Han-sol studeerde de afgelopen jaren in Hongkong, Bosnië en Frankrijk. Nadat Kim Jong-un zijn machtige oom Jang Song-taek in 2013 liet executeren, werd Kim Han-sol extra beveiligd. Hij wilde zijn studie voortzetten in Oxford, maar zag hier na de moord op zijn vader om veiligheidsredenen vanaf.

    De jonge Kim is geen uitgesproken criticus van het Noord-Koreaanse regime. In het verleden zei hij wel op social media dat hij zich schuldig voelt omdat hij elke dag genoeg voedsel heeft, terwijl zijn landgenoten honger lijden.

    Kim Jong-nam werd in februari op het vliegveld van Kuala Lumpur vermoord met het zenuwgas VX, vermoedelijk in opdracht van Pyongyang. De Maleisische autoriteiten onderzoeken de zaak en hebben familieleden van het slachtoffer gevraagd mee te werken aan DNA-onderzoek. Volgens Maleisië is nog niet op dit verzoek gereageerd. Kuala Lumpur en Pyongyang hebben hun ambassadeurs uitgewezen en weigeren vooralsnog elkaars burgers naar hun thuisland te laten terugkeren.

    Een eerdere versie van dit artikel werd op 9 maart gepubliceerd in nrc.next en NRC Handelsblad.

    Noord-Korea test ballistische raket

    Het Noord-Koreaanse leger heeft zondag een ballistische raket getest. Dat heeft de Zuid-Koreaanse krijgsmacht bevestigd, meldt het Zuid-Koreaanse persbureau Yonhap. Het projectiel werd vanaf de oostkust van het land gelanceerd en kwam na zo’n 500 kilometer in zee terecht.

    Het projectiel is vermoedelijk een middellangeafstandsraket van het type Musudan. Die wapens hebben een geschat bereik van 3.000 kilometer. Dat is bij lange na niet genoeg om het grondgebied van de Verenigde Staten te bereiken.

    Donald Trump

    Het is de eerste keer sinds de beëdiging van de Amerikaanse president Donald Trump dat Pyongyang een raket heeft getest. De Zuid-Koreaanse legertop veroordeelde de proef zondag en noemde die “een duidelijke schending van resoluties van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties”.

    Zuid-Koreaanse generaals vermoeden dat de test bedoeld is om indruk te maken op Trump en zijn nieuwe regering. De rakettest kwam tijdens een bezoek van de Japanse premier Shinzo Abe aan de VS. Tijdens een korte persconferentie zei Trump kortweg dat de VS “voor 100 procent achter Japan staan”. Hij veroordeelde of noemde de raketproef verder niet:

    THAAD

    Vorig jaar sloten Zuid-Korea en de VS een akkoord om het hypermoderne raketafweersysteem THAAD te vestigen op Zuid-Koreaans grondgebied. THAAD is bedoeld om Zuid-Korea te verdedigen tegen nucleaire en raketdreigingen van de communistische noorderbuur. In 2016 testte Pyongyang twee kernwapens en een langeafstandsraket. Daarnaast werden meerdere kleinere projectielen afgevuurd.

    China is fel tegen de plaatsing van THAAD. Volgens Beijing druist dit in tegen de strategische belangen van China en verstoort de militaire verhoudingen in de regio Afgelopen week zette Beijing nog tientallen Zuid-Koreaanse missionarissen het land uit. Ook in Zuid-Korea is veel weerstand tegen THAAD.

    Kim Jong-un

    De Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un zei op Nieuwjaarsdag nog dat zijn land “in de laatste fase” is bij het ontwikkelen van een intercontinentale raket die de Amerikaanse westkust moet kunnen bereiken. Trump zei vorige maand dat hij ervoor zal zorgen dat hij de voltooiing van zo’n wapen zou voorkomen. Hoe hij dat zou gaan doen, zei Trump er niet bij.

    Een eerdere versie van dit artikel werd op 12 februari 2017 gepubliceerd op de website van NRC.

    Artikel op De Correspondent

    Vandaag is mijn eerste artikel over Noord-Korea gepubliceerd bij De Correspondent. In het stuk bespreek ik hoe Noord-Korea wordt weergegeven in de media en hoe dit beeld niet alleen niet strookt met de werkelijkheid, maar ook schadelijke gevolgen heeft. Vervolgens reik ik (met hulp van hoogleraar Koreastudies Remco Breuker) handvatten aan voor een betere berichtgeving over Noord-Korea.

    Lees het artikel hier. Onderaan kunt u eventueel een reactie plaatsen, waarop professor Breuker en ik zullen proberen te reageren.