De komende twee weken ben ik op een grotendeels internetloze vakantie. Na 25 augustus ben ik terug en zal ik de website, de Facebookpagina en Twitterpagina over Noord-Korea weer updaten. Tot dan!

Vanavond ben ik te gast in de studio van Radio 1 om in het programma “Met het oog op morgen” over de herdenkingen rondom de Koreaoorlog te spreken. In deze blogpost alvast een bespreking van deze oorlog, de gevolgen ervan en de herdenkingen in Noord- en Zuid-Korea.

Aankomende zaterdag is het precies zestig jaar geleden dat de Koreaoorlog (1950 – 1953) na drie jaar bloedige strijd in een wapenstilstand eindigde. De oorlog, het eerste gewapende conflict tijdens de Koude Oorlog, kostte meer dan 2,5 miljoen mensen het leven. Dit weekend worden in zowel Noord- als Zuid-Korea herdenkingen gehouden van de oorlog die de facto nooit geëindigd is, omdat er wel een wapenstilstand, maar nooit een vredesverdrag gesloten werd.

De Koreaoorlog (1950 – 1953)

Na de Tweede Wereldoorlog werd de voormalige Japanse kolonie Korea opgedeeld in twee delen: een door de Sovjet-Unie te overzien communistische noordelijke staat en een zuidelijke kapitalistische staat onder supervisie van de Verenigde Staten. Eind jaren ’40 trokken zowel de VS als de Sovjet-Unie hun troepen terug van het Koreaanse schiereiland. De Noord-Koreaanse leider greep deze gelegenheid aan om in juni 1950 Zuid-Korea binnen te vallen.

Kim Il-sung

Noord-Korea nam in razend tempo bijna heel Zuid-Korea in. Toen ze bijna het zuidelijkste puntje van het Koreaanse schiereiland hadden bereikt, verraste het Amerikaanse leger met een amfibische landing in Incheon in september 1950. Een coalitie van Zuid-Koreaanse, Amerikaanse en andere bevriende troepen heroverden de meeste Zuid-Koreaanse provincies en staken een maand later de oude grens met Noord-Korea over. Na een vernietigende opmars door Noord-Korea stuurde Mao Zedong Chinese militairen de grens over om het Noord-Koreaanse leger te helpen. Deze coalitie wist de Zuid-Koreaanse alliantie weer terug te brengen naar de 38^e breedtegraad, die voor die oorlog de grens tussen Noord- en Zuid-Korea had gemarkeerd.

De jaren erop hielden de gevechten aan, tot er in juli 1953 een wapenstilstand werd gesloten tussen Noord-Korea, China en de Verenigde Staten. Deze wapenstilstand is nooit ondertekend door Zuid-Korea, een feit dat Noord-Korea als propaganda gebruikt om de Zuid-Koreaanse overheid consequent als “Amerikaans marionettenregime” te bestempelen.

Na de oorlog

Na de Koreaoorlog ontwikkelden beide Korea’s zich in andere richtingen. Noord-Korea werd een communistische eenpartijstaat naar Russisch voorbeeld en collectiviseerde haar landbouw, richtte zich op industrialisatie en voert tot op de dag van vandaag een totalitair politiek bewind. Na de Koude Oorlog stortte de Noord-Koreaanse economie in en leed de bevolking jarenlang onder een hongersnood die aan meer dan 600.000 mensen het leven kostte. Zuid-Korea werd ingericht als kapitalistische staat en maakte vanaf de late jaren ’70 een enorme economische groei door. Sinds de jaren tachtig is het een democratische natie en één van de meest technologisch geavanceerde landen ter wereld, bekend van merken als Daewoo, Hyundai en Samsung.

Herdenkingen

Beide Korea’s herdenken de oorlog komend weekend op verschillende manieren. De Koreaoorlog, die aan meer dan 2,5 miljoen mensen het leven kostte en voor beide partijen nauwelijks winst opleverde, wordt in zowel Zuid-Korea als de Verenigde Staten als tragedie ervaren. De herdenkingen in Seoul en Washington zullen dan ook een sober en respectvol karakter hebben.

Meer ogen zijn gericht op de herdenkingen in Noord-Korea, waar de oorlog bekend staat als de “Vaderlandse Bevrijdingsoorlog”. Hier hebben de herdenkingen zowel een respectvol als een feestelijk karakter, omdat de Koreaoorlog in Noord-Korea geïnterpreteerd wordt als een overwinning van Kim Il-sung, grondlegger van de communistische staat.

Li Yuanchao ontmoet Kim Jong-un

Afgelopen week bezocht Li Yuanchao, de Chinese vicepresident, Pyongyang en sprak daar met Kim Jong-un. Dit is het hoogste Chinese staatsbezoek sinds het aantreden van de jonge Noord-Koreaanse leider in december 2011. Ook zijn er enkele internationale journalisten uitgenodigd, die tot hun eigen verbazing gisteren Kim Jong-un en andere hooggeplaatste Noord-Koreaanse leiders in levende lijve zagen. CBS News en Sky News zonden beide videoverslagen van hun bezoek uit. Ook zijn er twee Amerikaanse veteranen aanwezig bij de herdenkingen, die met hulp van het Noord-Koreaanse leger de stoffelijke resten van hun strijdmakker hopen te vinden.

Op maandag ging een nieuwe versie van de Arirang Mass Games in première. Tijdens dit enorme culturele evenement wordt de geschiedenis en toekomst van Noord-Korea uitgebeeld. Dit jaar waren er enkele noemenswaardige veranderingen. Voor het eerst was er een deel ter ere van de vriendschappelijke relaties met Rusland  aanwezig. Het gebruikelijke deel dat de goede banden met China viert werd nog steeds opgevoerd, maar in een aanzienlijk ingekorte versie. Dit kan duiden op een poging van Noord-Korea om toenadering tot Rusland te zoeken nadat de relatie met China de afgelopen maanden een flinke deuk opliep. Ten slotte was er ook een kort stuk waarbij een olijftak werd uitgebeeld, wat symbool staat voor Noord-Korea’s vriendschappelijke banden met alle landen van de wereld.

Voor de rest van het weekend staan verschillende evenementen gepland. Er zullen veel culturele, muzikale en herdenkingsevenementen georganiseerd worden. Noord-Koreaanse en Chinese veteranen zijn uit heel Noord-Korea en daarbuiten naar Pyongyang gekomen. Op zaterdag wordt het hoogtepunt met een grootschalige militaire parade verwacht. Na afloop zal een nieuwe blogpost geplaatst worden.

Voor Kennislink ben ik gevraagd om een analyse te schrijven over de rationaliteit over de dreigementen en oorlogstaal die recent werden geuit door Noord-Korea. In dit artikel laat ik zien dat er een duidelijke rationaliteit en strategie achter dit ogenschijnlijk onvoorspelbare gedrag zitten. Ik schreef eerder een soortgelijk artikel voor de Volkskrant, maar ik heb uiteraard in dit artikel nieuwe inzichten verworven. Lees het artikel “De rationaliteit van Kim Jong-un” hier.

Gisteren verscheen mijn eerste Engelstalige artikel online. Het is mijn eerste publicatie voor The Diplomat, een tijdschrift dat zich wijdt aan huidige ontwikkelingen in Azië. Het is een Engelstalige, ietwat aangepaste versie van mijn vorige blogpost over hoe Noord-Korea de afgelopen twee weken zijn wapengekletter heeft ingewisseld voor een strategie die meer gericht is op diplomatie, onderhandeling en toenadering. Lees mijn analyse hier.

Leiders van de Noord- en Zuid-Koreaanse delegaties schudden elkaars hand bij de grens.

Na maanden van steeds hoger oplopende spanningen en dreigementen lijkt het regime in Noord-Korea eindelijk bereid om weer plaats te nemen aan de onderhandelingstafel. Hoewel Pyongyang dit zelf niet op deze wijze aankondigt en nog altijd de rol van boze, benadeelde partij in het inter-Koreaanse conflict blijft spelen, komen er sinds de afgelopen dagen tekenen uit het communistische land die mogelijk duiden op een einde van het eerdere wapengekletter.

Nadat Noord-Korea in december vorig jaar een langeafstandsraket testte, reageerden de Verenigde Naties met het opleggen van nieuwe sancties. Noord-Korea interpreteerde dit als een flagrante schending van haar soevereiniteit en reageerde door in februari dit jaar een kernproef uit te voeren. Dit keurde de internationale gemeenschap, inclusief bondgenoot China, in nog strengere bewoordingen af. Opnieuw volgden sancties, zij het dit keer veel zwaardere.

Hierna volgde een lange periode van spanning op het Koreaanse schiereiland, waarbij door beide zijden zeer ernstige dreigementen geuit werden. Noord-Korea dreigde met nucleaire aanvallen, nieuwe nucleaire tests, het veranderen van de Zuid-Koreaanse hoofdstad in een “vlammenzee” en het opnieuw in gebruik nemen van de in 2007 gesloten kernreactor Yongbyon. Het land zegde de wapenstilstand van 1953 (voor de zesde keer) op, veroordeelde een Koreaans-Amerikaanse missionaris tot vijftien jaar dwangarbeid, verbrak alle communicatie met het zuiden, testte zes korteafstandsraketten in drie dagen en trok zich terug uit de Kaesong Industriële Zone, een van de laatste samenwerkingsverbanden met Zuid-Korea. Zuid-Korea en de VS dreigden Noord-Korea met precisiebombardementen, simuleerden een militaire invasie van Noord-Korea vlak voor haar grens en lieten nucleaire vliegtuigen en marineschepen langs de grens van Noord-Korea oefenen.

Deze dynamiek van dreigementen is uitgebreid door de media belicht. De laatste tijd leek Noord-Korea haar oorlogsretoriek gestaakt te hebben, hoewel er van toenadering of onderhandeling nog geen sprake was. Daar lijkt nu verandering in te zijn gekomen.

Choe Ryong-hae ontmoet de Chinese president Xi Jinping

Twee weken geleden verraste Noord-Korea door Choe Ryong-hae, een van de hoogstgeplaatste leden van het regime, naar China te sturen. Hier sprak hij het met meerdere Chinese politici, waaronder president Xi Jinping, die hij een handgeschreven brief van Kim Jong-un overhandigde. China had fel op de Noord-Koreaanse kernproef en dreigementen gereageerd door het aanscherpen van grenscontroles, het steunen van de VN-sancties en het opvoeren van diplomatieke druk. Ook sloot het de bankrekening van Noord-Korea’s Foreign Trade Bank in China, wat ernstige consequenties zal hebben voor het betalingsverkeer van Noord-Korea met het buitenland en Noord-Korea’s toegang tot harde buitenlandse valuta.

Tijdens dit bezoek stelde Choe dat Noord-Korea bereid was om weer aan de onderhandelingstafel plaats te nemen. Ze zouden zelfs bereid zijn het Zeslandenoverleg te hervatten. Deze diplomatieke structuur werd in 2003 in het leven geroepen om te spreken over een vreedzame ontmanteling van Noord-Korea’s nucleaire programma. Dit overleg, waaraan Noord- en Zuid-Korea, de VS, China, Japan en Rusland deelnemen, ligt al sinds 2009 stil. Dat jaar trok Noord-Korea zich terug uit het overleg en voerde hierna nog twee kernproeven uit. Het feit dat Noord-Korea bereid is om weer deel te nemen aan dit Zeslandenoverleg geeft aan dat het land weer openstaat voor een meer vreedzame onderhandelingsstrategie.

Deze belangrijke stap is echter niet het enige teken dat Noord-Korea weer bereid is om overleggen. Er gaan geruchten dat Kim Jong-un in september China wil bezoeken. Dit zou de vriendschap tussen beide landen opnieuw moeten versterken. Op 2 juni noemden de Noord-Koreaanse staatsmedia de vriendschap tussen Noord-Korea en China “onbreekbaar”. Enkele weken geleden bracht een adviseur van de Japanse premier Shinzo Abe nog een bezoek aan Noord-Korea, waar hij met Noord-Koreaanse politici sprak. Er werd door zowel Noord-Korea als door Japan geen informatie vrijgegeven over wat er besproken was, maar het bezoek is op zichzelf al bijzonder. De relaties tussen Japan en Noord-Korea zijn bijzonder slecht geweest sinds Noord-Korea in de jaren ’70 en ’80 enkele Japanse burgers ontvoerde. De twee landen onderhouden officieel geen diplomatieke relaties.

Isao Iijima, de Japanse adviseur van premier Abe, schudt handen met Kim Yong-nam, het ceremoniële staatshoofd van Noord-Korea

Noord-Korea zou twee weken geleden hebben aangeboden om met Zuid-Koreaanse managers te overleggen om de Kaesong Industriële Regio te heropenen. Dit werd afgelopen donderdag zelfs uitgebreid. Noord- en Zuid-Korea zijn overeen gekomen om op het ministerniveau te overleggen over het heropenen van Kaesong, de toeristische regio bij de Kumgangberg en het organiseren van familiereünies. Het is voor de eerste keer in jaren dat officiële gesprekken tussen Pyongyang en Seoel plaats zullen vinden. Ook bood Pyongyang Zuid-Korea aan om samen het jubileum van een gezamenlijke economische overeenkomst uit juni 2000 te vieren. Ten slotte liet Noord-Korea op 29 mei weten eindelijk een vredesverdrag te willen sluiten voor de Koreaanse Oorlog (1950 – 1953). Deze oorlog eindigde in een wapenstilstand, maar omdat er nooit een vredesverdrag werd gesloten, verkeren Noord- en Zuid-Korea officieel nog altijd in oorlog.

Deze serie van gebeurtenissen en signalen, die vooral de afgelopen twee weken hebben plaatsgevonden, geven aan dat Noord-Korea de strategie van dreigementen voorlopig achter zich heeft gelaten en aan een diplomatiek charmeoffensief is begonnen. Hoewel het nog te vroeg is om te zeggen waar dit toe zal leiden, stemt het hoopvol dat het land zich zo actief inzet voor vreedzame onderhandelingen.

Op 20 juni wordt de film ‘Seeking Haven’ vertoond in De Balie in Amsterdam. Deze film vertelt het verhaal van de Noord-Koreaanse vluchtelinge Kim Young-soon, die met haar zus Noord-Korea ontvluchtte. Samen trachten ze de Zuid-Koreaanse ambassade in Bangkok te bereiken, maar Kims zus wordt opgepakt en teruggestuurd naar Noord-Korea. De documentairemakers leggen de meest moeilijke en pijnlijke momenten van Young-soon vast en volgen haar op haar weg naar vrijheid, weg van haar geliefde familie.

Na afloop is er een vraaggesprek met Pieter Fleury (maker van de zeer aanbevelenswaardige documentaire “Noord-Korea: een dag in het leven“) en mijzelf. De inhoud van de film zal worden nabesproken en er is een mogelijkheid om vragen te stellen.

Bestel hier tickets voor de film.

Vandaag is mijn eerste artikel voor de European Alliance for Human Rights in North Korea (EAHRNK) gepubliceerd. De EAHRNK is een nieuwe Europese organisatie die tot doel heeft de humanitaire situatie in Noord-Korea te verbeteren. Dit hoopt zij te bereiken door met Europese instellingen en diplomaten contact te zoeken met het Noord-Koreaanse volk om haar leefomstandigheden te verbeteren. Lees het artikel (in het Engels) hier.

.

Komende zondag, op 5 mei, sta ik op het Vrijheidspodium van het Bevrijdingsfestival Zuid Holland in Rotterdam om te spreken over vrijheid, onderdrukking en Noord-Korea. Hieronder de beschrijving van het Vrijheidspodium:

Tijdens het Bevrijdingsfestival is er genoeg ruimte voor feest, muziek en vrijheid. Maar we maken ook plaats om daar eens bij stil te staan, bij de ruimte en vrijheid die wij kennen. Want zo vanzelfsprekend is ze niet. Zeker niet in een wereld waar we op de mondiale feiten worden gedrukt. Welke feiten? Syrië. Noord-Korea. In het ene land wordt gevochten voor vrijheid, in het andere is de (communicatie)vrijheid dusdanig summier dat we niet eens goed zicht hebben op de gevangenschap van mensen. Van medemensen.
Dat brengt direct lastige vragen met zich mee. Vanuit onze westerse blik hebben we een bepaald beeld van wat vrijheid is, moet zijn en moet bieden. ‘Vrijheid moet…’, daarin is al de eerste paradox te vinden. Maar er zijn meer tegenstrijdigheden aan de vrijheid. Zoals in Syrië: wat voor de een een vrijheidsstrijder is, is voor de ander een terrorist. Hoe kun je daarover een goed beeld vormen, als vrije westerling?
Anderzijds is na de Tweede Wereldoorlog in het verdrag van Rome opgesteld dat de vrijheidsgrondrechten niet mogen worden misbruikt om die grondrechten te niet te doen. Oftewel: de vijanden van de vrijheid zijn in principe niet vrij en daarmee lijkt het principe van gelijke behandeling te vervallen. Dat doet ook hier vragen rijzen: Wie zijn namelijk die zogenaamde vijanden van de vrijheid? En waarom zien we in de ene dictator of stroming een gevaar en in de andere niet?
Deze en andere vragen, gedachten en uiteenlopende meningen komen aan bod op zondag 5 mei. Van 14.00 tot 15.30 uur gaan onze spraakmakende gasten en ervaringsdeskundigen met elkaar in gesprek, onder leiding van presentator Joris Janssen.

Gasten:
• Sabine Lubbe Bakker
(documentairemaakster, o.a. documentaire ‘Shout’, heeft in Damascus gewoond)
• Brenda Stoter
(Rotterdams journaliste met passie voor het Midden-Oosten)
• Shanan Hamoun
(Vrouwenrechtenactiviste, Syrische woonachtig in Nederland)
• Alaa van Mierlo Abdulfatah
(Syrische woonachtig in Nederland, reisde met een caravan af naar Syrië om haar volk een hart onder de riem te steken)
• Don Roelofs
(Koreaspecialist)
• Casper van der Veen
(Historicus, Noord-Koreadeskundige)

Op vrijdag 21 juni geef ik een lezing getiteld “Geschiedenis en actualiteit van Noord-Korea” voor de Vrije Academie in Amsterdam. U kunt zich op deze website inschrijven voor de lezing. Lees hieronder waar de lezing over zal gaan:

Geschiedenis en actualiteit van Noord-Korea

Eens in de zoveel tijd komt het weer in het nieuws: Noord-Korea bedreigt Zuid-Korea en de Verenigde Staten. Noord-Korea voert een omstreden kernproef uit, terwijl de bevolking in honger en armoede leeft. Kim Jong-un ontmoet basketballer Dennis Rodman als eerste Amerikaanse gast in zijn land. Deze vreemde nieuwsberichten over dit mysterieuze land zijn aan de orde van de dag. Maar wat weten we eigenlijk over Noord-Korea?

In deze lezing van twee uur, vertelt Casper van der Veen over het stalinistische land dat nog altijd aandoet als een reliek uit de Koude Oorlog. In de eerste helft van de lezing wordt de geschiedenis van Noord-Korea uiteengezet. Na de Tweede Wereldoorlog wordt Korea door de Geallieerden in een communistische en kapitalistische helft opgedeeld. Vanaf het prille begin zijn de relaties tussen beide Korea’s gespannen. Deze spanningen monden in 1950 uit in de Koreaanse Oorlog, een grotendeels vergeten conflict dat niettemin miljoenen mensen het leven heeft gekost. Hierna gaan beide landen definitief hun eigen weg. Met hulp van de Sovjet-Unie en China wordt Noord-Korea een socialistische staat, die na 1991 weigert haar communistisch-monarchale staatsvorm op te geven.

In de tweede helft van de lezing worden de recente ontwikkelingen in Noord-Korea besproken. Met een nieuwe, jonge leider zit het Kimregime nog steeds stevig in het zadel. Zelfs na overstromingen, hongersnood, mislukte oogsten, armoede en internationale verkettering is er nog geen teken van revolutie of regime change in Noord-Korea. Wat voor land is Noord-Korea anno 2013, waarom huilt de bevolking massaal bij het overlijden van leider Kim Jong-il, wie is Kim Jong-un en waarom vaart het land zo’n agressieve koers? Casper van der Veen betoogt “Noord-Korea is niet gek” en beantwoordt deze vragen in de lezing, ondersteund met veel Noord-Koreaans beeldmateriaal.

Mijn essay Kim Dae-jung (1925 – 2009), een Koreaanse Mandela: de kunst van vrede creëren heeft de eerste prijs bij de Making Peace schrijfwedstrijd, ter ere van 300 jaar Vrede van Utrecht, gewonnen. Lees het essay, over een Zuid-Koreaanse president die zijn hele ambtstermijn streed voor vrede en betere relaties met Noord-Korea, hier.

Kim Dae-jung met Kim Jong-il in Pyongyang