Categorie archieven: Noord-Korea

Een Noord-Koreaans bierfestival

Geplaatst op door

Vorige week sprak ik op BNR Nieuwsradio over het Pyongyang Taedonggang Beer Festival, dat al gauw in westerse media werd omgedoopt tot “het Oktoberfest van Noord-Korea”. Het is het eerste bierfestival van het land.

Het evenement is bedoeld ter vermaak van de elite van het land, die in de hoofdstad woont en zich dit soort uitspattingen kan permitteren. Dat geldt niet voor veel van de overige 20 miljoen Noord-Koreanen die in de rest van het land leven. Maar ook probeert het regime hiermee te laten zien dat Noord-Koreanen van hun leven genieten “ondanks pogingen van de imperialisten om het land te isoleren”, aldus Pyongyang. De werkelijkheid is uiteraard anders…

Bekijk hier de uitzending van persbureau AFP over het bierfestival:

En hier de meer bombastische uitzending van de Noord-Koreaanse staatstelevisie:
https://www.youtube.com/watch?v=JHwQF1G_CE0

De grootste Amerikaanse fan van Noord-Korea

Geplaatst op door

Een vredelievend, autonoom en puur land. De meeste mensen zullen hierbij niet direct aan het totalitaire Noord-Korea denken. Toch is dat hoe Ken Roh, groot pleitbezorger van het communistische land in de Verenigde Staten, de natie in Los Angeles omschrijft na zijn 69e bezoek aan het gesloten land.

Buzzfeed wijdde een longread aan de 72-jarige Roh, die zij de “grootste fan van Noord-Korea in de VS” noemen. Op de avond in Los Angeles hebben zo’n dertig mensen zich verzameld om te luisteren naar de ervaringen die Roh in Pyongyang heeft opgedaan. Het is meestal hetzelfde groepje gelijkgestemden, dat twee tot drie keer per jaar bijeenkomt om Koreaans te eten en bij te kletsen – onder meer over “het glorieuze leiderschap van kameraad Kim Jong-un”.

Bekering

Roh kwam 43 jaar naar de VS vanuit Zuid-Korea, dat toen ook nog een dictatuur was. In 1990 bezocht hij voor het eerst Noord-Korea. Hij was meteen verkocht en richtte de nieuwssite en het YouTube-kanaal Minjok Tongshin op. Daar probeert hij Noord-Korea, een van de grootste vijanden van de Amerikaanse overheid, op te hemelen als een mooi en rechtvaardig land.

De meest bekeken video van Roh, waarin hij de zoons van een naar Noord-Korea overgelopen Amerikaan interviewt (alleen in het Koreaans):

Het werk van Roh is in Pyongyang niet onopgemerkt gebleven. In 2008 behaalde hij een PhD in politicologie aan de Kim Il-sung Universiteit in de Noord-Koreaanse hoofdstad. In 2014 werd hij onderscheiden met de internationale Kim Il-sungprijs, een hele eer in Noord-Koreaanse contreien.

Op de bijeenkomst in Los Angeles koesteren meer mensen warme gevoelens voor Noord-Korea, een land dat door de VN wordt gezien als een van de grootste schenders van mensenrechten ter wereld. Michael Kim zegt onder het genot van een glaasje rijstwijn:

“Ik zou er zeker de voorkeur aan geven om in Noord-Korea te wonen. Mensen zijn puurder in Noord-Korea, ook al zijn ze armer. Maar daar is niets slechts aan.”

Lees hier de longread ‘Meet North Korea’s Number One Fan In The United States’ (3.431 woorden, leestijd circa 14 minuten) op de website van Buzzfeed.

Dit artikel verscheen op 11 juli 2016 op de website van NRC

Noord-Korea lanceert raket vanaf onderzeeër

Geplaatst op door

Het Noord-Koreaanse leger heeft zaterdagochtend een ballistische raket vanaf een onderzeeër gelanceerd. Het projectiel faalde echter kort na te zijn afgevuurd. Dat heeft de Zuid-Koreaanse legertop laten weten, meldt persbureau Yonhap.

De raket werd vanuit de kustwateren buiten Sinpo richting het oosten gelanceerd. “De SLBM [van een onderzeeboot gelanceerde ballistische raket, red.] werd normaal van de onderzeeër gelanceerd, maar wij geloven dat de vlucht onsuccesvol was”, aldus het Zuid-Koreaanse leger in een korte persverklaring. Volgens schattingen ontplofte het projectiel op zo’n tien kilometer hoogte, na slechts een korte afstand gevlogen te hebben.

De krijgsmacht zei “zulke provocatieve handelingen van Noord-Korea” sterk te veroordelen. De lanceringen zijn in strijd met VN-resoluties. Vorige maand testte Pyongyang nog diverse middellangeafstandsraketten van het type Musudan. Ook toen faalden meerdere lanceringen.

Noord-Korea verbetert rakettechnologie

Volgens Seoul heeft Noord-Korea de afgelopen jaren belangrijke vorderingen geboekt bij het lanceren van raketten vanaf duikboten. Zuid-Korea schat dat het Noorden nog zo’n drie jaar nodig heeft om technologie op dit gebied te ontwikkelen die militair kan worden ingezet.

Dat zou slecht nieuws zijn voor de belangrijkste rivalen van Pyongyang: Zuid-Korea en de Verenigde Staten. Raketten die worden afgevuurd vanaf duikboten zijn namelijk veel moeilijker om van tevoren te detecteren. Daarnaast zou de SLBM-technologie een toevoeging zijn aan het al zorgwekkende Noord-Koreaanse wapenarsenaal, dat kernwapens en langeafstandsraketten bevat.

Drie maanden geleden voerde Pyongyang ook al een SLBM-test uit. Toen viel de raket in de lucht in meerdere stukken uiteen na zo’n dertig kilometer te hebben gevlogen.

Reactie VS

Het Amerikaanse leger bevestigde dat de Noord-Koreaanse raket zaterdag na een korte vlucht in zee is gestort. Ook de VS zeiden de lancering te veroordelen.

De lancering komt één dag nadat Zuid-Korea en de VS een akkoord tekenden voor de plaatsing van THAAD, een geavanceerd raketafweersysteem dat het Zuiden moet beschermen tegen aanvallen uit het Noorden. Ook legden de Verenigde Staten twee dagen geleden voor het eerst sancties op aan de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un. Dat werd door Pyongyang beschreven als een “rode lijn” en een “oorlogsverklaring”.

Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 9 juli 2016 op de website van NRC

Akkoord Zuid-Korea en VS over plaatsing raketafweersysteem

Geplaatst op door

Na vijf maanden onderhandelen hebben de Verenigde Staten en Zuid-Korea een akkoord bereikt over het plaatsen van het raketafweersysteem Terminal High Altitude Area Defense (THAAD) in laatstgenoemde land. Dat liet het Zuid-Koreaanse ministerie van Defensie vrijdag weten, meldt persbureau Yonhap. Het wapensysteem is niet onomstreden: China verzet zich al maanden hevig tegen de plaatsing van THAAD.

Het geavanceerde raketafweersysteem is bedoeld om Zuid-Korea te verdedigen tegen nucleaire en raketdreigingen van de communistische noorderbuur. Pyongyang test vaak raketten en dreigt geregeld om haar kernwapens in te zetten. In 2010 werden een Zuid-Koreaans marinefregat en eiland zelfs door het Noord-Koreaanse leger onder vuur genomen.

Nadat het regime van Kim Jong-un begin dit jaar zowel een kernwapen als een langeafstandsraket testte, begonnen de besprekingen over het plaatsen van THAAD. Nu hier een akkoord over bereikt is, wordt gekeken naar een locatie om het systeem te plaatsen. Uit veiligheidsredenen wordt die plek niet openbaar bekend gemaakt. Seoul wil het systeem uiterlijk eind 2017 in gebruik nemen.

Tegen het zere been van China

Direct na bekendmaking van het akkoord liet China weten “sterke onenigheid en ferme oppositie” tegen het plaatsen van THAAD te koesteren. De actie druist in tegen de strategische belangen van Beijing en verstoort de militaire verhoudingen in de regio, aldus het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken. Ook Rusland reageerde verontwaardigd op het besluit en riep Washington en Seoul op het akkoord te herroepen.

In een poging de zorgen van China weg te nemen, zei de Zuid-Koreaanse onderminister van Defensie Yoo Jeh-seung vrijdag dat THAAD uitsluitend gebruikt zal worden tegen dreigingen uit Noord-Korea. Beijing zei echter dat het systeem “niet helpt bij het bereiken van de denuclearisering van het Koreaanse schiereiland”. Sterker nog, volgens Beijing schaadt THAAD de “vrede en stabiliteit in de regio”.

Ook in Zuid-Korea was er weerstand tegen de plaatsing van het systeem. De belangrijkste oppositiepartij, de Minjoo-partij, zei dat de onderlinge Koreaanse spanningen door THAAD alleen maar zullen verslechteren. Ook verwacht de partij dat het systeem tot een economische domper leidt, omdat de handel met China eronder zal leiden. De Volkspartij, een kleinere oppositiepartij, zei ook dat Seoul de tegenstand van China niet moet onderschatten.

Radar

THAAD wordt vervaardigd door de Amerikaanse wapengigant Lockheed Martin. Het systeem bestaat uit vijf componenten: mobiele lanceereenheden, onderscheppingsraketten, een radar, een controle-eenheid en een ondersteunende eenheid. China maakt zich vooral zorgen om de X-Band-radar, omdat die volgens Beijing gebruikt kan worden om de Chinese militaire activiteiten te bespioneren. De radar heeft een bereik van zo’n duizend kilometer.

Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 8 juli 2016 op de website van NRC

Recensie ‘Een Kim Jong-il productie’

Geplaatst op door

Op 6 juni recenseerde ik het boek Een Kim Jong-il Productie van Paul Fischer voor NRC, dat gaat over een bizarre episode uit de Koreaanse geschiedenis. Lees hier mijn bespreking:

Ontvoerd door Kim-Jong-il voor zijn one man shows
Bestond er enkele jaren geleden nog maar een handjevol memoires van gevluchte Noord-Koreanen, inmiddels is het verhaal van de gewone burger in ‘het meest gesloten land op aarde’ uitgegroeid tot een volwaardig genre. Maar een van de absurdste vluchtverhalen van de door dictatorszoon Kim Jong-il (1941-2001) ontvoerde actrice Choi Eun-hee en regisseur en ex-man Shin Sang-ok was nog niet verteld.

Daar heeft filmmaker en debuterend schrijver Paul Fischer met het treffend getitelde Een Kim Jong-il Productie verandering in gebracht. Het plot lijkt haast te ongeloofwaardig om waar te zijn. Wanneer de Noord-Koreaanse filmindustrie in het slop raakt, laat cinefiel Kim Jong-il in 1978 de bekendste regisseur en actrice van Zuid-Korea ontvoeren om propagandafilms voor de Kimdynastie te maken.

Een Kim Jong-il Productie is geschreven als avonturenroman, maar tracht de werkelijkheid zo getrouw mogelijk weer te geven. Fischer permitteert zich zo veel ruimte voor historische en maatschappelijke context dat hij niet lijkt te kunnen kiezen tussen het schrijven van een boek over de ontvoering van Choi en Shin en een historisch overzichtswerk van Noord-Korea. Daardoor komt het verhaal pas laat op gang.

0306cul fischer

Ongeveer halverwege neemt de spanning toe en wordt het een pageturner. Fischer weet ook het gevoelsleven en de emoties te omschrijven van Choi en Shin én werpt een licht op de mens achter tiran Kim Jong-il. Hoewel de twee gegijzelden verschillende vluchtpogingen ondernemen, leggen zij soms een zeker Stockholmsyndroom aan de dag. Vooral Shin lijkt te genieten van de aandacht, invloed en filmprojecten die hij in Noord-Korea mag uitvoeren.

Fischer weet de absurditeit van Noord-Korea voelbaar te maken. Zoals wanneer een simpel ‘goedemorgen’ door burgers wordt beantwoord met ‘Ja, het is een mooie dag, dankzij de geniale leer van onze geliefde revolutionaire leider’.

Hoewel Kim Jong-il een gruwelijke despoot was, laat Fischer zien hoe hij en zijn gijzelaar Shin ook overeenkomsten vertonen. Beiden zijn regisseur van alle aspecten van hun leven en omgeving. Kim gaat uiteraard nog verder: hij behandelt heel Noord-Korea als een set voor een continu draaiende propagandafilm, met slechts één hoofdrolspeler en 25 miljoen figuranten. Ondanks het instorten van ’s lands filmindustrie na de vlucht van Shin en Choi in 1986 en het aantreden van de derde generatie Kim in 2011 is aan die realiteit weinig veranderd.

Het boek Een Kim Jong-il Productie verscheen bij Nieuw Amsterdam en kost € 24,99.

Zo komen Noord-Koreaanse dwangarbeiders in Europa terecht

Geplaatst op door

Honderden Noord-Koreaanse arbeiders werken onder Noord-Koreaanse dwang in Polen. Het Noord-Koreaanse systeem van onderdrukking en mensenrechtenschendingen dat het Westen zo verfoeit, wordt zo in een microvariant geïmporteerd naar Europa. Bovendien spekken Polen en de EU de kas van het dictatoriale regime. Dat blijkt uit een rapport van het Leiden Asia Centre.

Voor OneWorld schreef ik een artikel over deze praktijken, waarvoor ik ook sprak met de onderzoekers. Dat artikel is hier te lezen.

Eerder schreef ik voor NRC een stuk over een documentaire waarin journalisten van VICE op bezoek gaan bij Poolse bedrijven die gebruik maken van Noord-Koreaanse dwangarbeiders. De video is hier terug te zien.

Kijken: Noord-Koreaanse dwangarbeid in de EU

Geplaatst op door

In geen enkel land ter wereld worden mensenrechten op zo’n massale schaal geschonden als in Noord-Korea. Daar doe je als EU-lidstaat geen zaken mee, zou je denken.

Toch wel dus. Met een sterk staaltje onderzoekswerk, ontdekten VICE-verslaggevers dat in Polen honderden Noord-Koreaanse dwangarbeiders werken. Het loon dat zij hiermee verdienen, verdwijnt geheel of zo goed als geheel in de zakken van het regime van dictator Kim Jong-un. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de ellenlange werkweken die dwangarbeiders uit “het meest gesloten land ter wereld” maken.

Voor Engelse ondertiteling, klik rechts onderin op CC en selecteer “English”

De aanwezigheid van Noord-Koreanen in Polen kwam aan het licht door een opmerkelijk nieuwsbericht. Op een scheepswerf was bij een ongeluk een medewerker om het leven gekomen. Zijn vaderland: Noord-Korea. VICE ging in Polen kijken of er nog meer Noord-Koreanen werkten, onder welke omstandigheden dit gebeurde en wie hen in dienst nam.

VN-rapport

Een VN-rapport uit 2015 luidde de noodklok over Noord-Koreaanse dwangarbeiders in het buitenland. Zij zouden door de regering gestuurd worden naar China, Rusland en het Midden-Oosten. Daar werken zij soms wel 16 uur per dag of meer onder erbarmelijke omstandigheden. Betaald krijgen ze niet of nauwelijks: het geld gaat linea recta naar het regime, dat hier naar schatting jaarlijks meer dan 1,5 miljard dollar mee opstrijkt.

In een eerdere documentaire ging VICE langs bij een houtbedrijf in Rusland, dat Noord-Koreaanse dwangarbeiders in dienst had.

Hoogleraar Koreastudies aan de Universiteit Leiden Remco Breuker, die ook in de documentaire aan het woord komt, houdt zich met het onderzoeksproject “Slaves to the System” al langere tijd bezig met onderzoek naar de aanwezigheid van Noord-Koreaanse dwangarbeiders in EU-landen. In een telefonisch interview spreekt Breuker zijn afschuw uit over de werkomstandigheden van Noord-Koreanen in Polen en andere landen:

“Er is sprake van uitbuiting van arbeiders en er worden sancties tegen Noord-Korea geschonden. Maar daarnaast is nog iets aan de hand. Uit getuigenverklaringen is gebleken dat het repressieve Noord-Koreaanse systeem, inclusief de politieke indoctrinatie en zware straffen, ook wordt geëxporteerd. In andere woorden: dezelfde mensenrechtenschendingen als in Noord-Korea vinden plaats op de plekken waar Noord-Koreaanse arbeiders werken en wonen.”

Volgens Breuker moeten we Noord-Korea niet als een staat zien, maar veeleer als “het grootste illegale uitzendbureau ter wereld” en als “een familiebedrijf”. Breuker lichtte dit in een eerdere analyse in nrc.next toe:

“Noord-Korea is een ideaal neoliberaal conglomeraat dat erin slaagde de staat te privatiseren. Het land als staat behandelen is dan ook zinloos: de staat is slechts een bij de VN geregistreerde lege huls voor de echte nv. Internationale kritiek wordt alleen gevoeld als het van invloed is op omzet, winst en uitkering aan aandeelhouders. De heersende logica is louter die van kapitaal en zelfbehoud, niet die van een staat.”

Dit artikel verscheen op 21 mei 2016 op de website van NRC.

Zeer strenge VN-sancties tegen Noord-Korea unaniem aangenomen

Geplaatst op door

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft op 2 maart 2016 unaniem gestemd voor bijzonder strenge strafmaatregelen tegen Noord-Korea. De sancties zijn een straf voor het testen van een kernwapen en het lanceren van een langeafstandsraket in respectievelijk januari en februari van dit jaar. Maar wat betekent deze zoveelste ronde strafmaatregelen tegen Pyongyang?

De kersverse sancties gebieden dat vrachtschepen die Noord-Korea verlaten en binnenkomen voortaan verplicht geïnspecteerd moeten worden. Ook wordt de verkoop van conventionele wapens en vliegtuigbenzine aan het land verboden. Daarnaast zullen de sancties het exporteren van onder meer kolen, ijzer en titanium, limiteren en in sommige gevallen verbieden. De resolutie legt ook financiële sancties op aan Noord-Koreaanse banken. Daarnaast worden zestien Noord-Koreanen op een zwarte lijst van de VN gezet, samen met twaalf Noord-Koreaanse instellingen.

Financieel treffen

Met de nieuwe maatregelen hoopt de internationale gemeenschap Pyongyang te raken daar waar het zeer doet: in de portemonnee. Met name de export van kolen en grondstoffen zijn een belangrijke bron van inkomsten voor het Noord-Koreaanse bewind. Zij werd eerder al financieel getroffen, toen Zuid-Korea vorige maand de stekker trok uit een gezamenlijk industriepark.

Ook China stemde voor de sancties. Beijing geldt als de enige grote bondgenoot die Kim Jong-un nog heeft, hoewel de banden de laatste jaren ernstig bekoeld zijn. China is fel gekant tegen de kernwapen- en langeafstandsrakettenprogramma’s van Pyongyang en is het tevens zat dat Noord-Korea zijn gedateerde, inefficiënte economische systeem weigert te hervormen.

Beijing hoopt dan ook dat de strafmaatregelen het Kimregime ertoe zal bewegen haar kernwapenprogramma te ontmantelen en weer plaats te nemen aan de onderhandelingstafel. Tussen 2003 en 2007 werd in het zogeheten Zespartijenoverleg gesproken met Noord-Korea over het opgeven van nucleaire wapens, maar Pyongyang hield het daar na 2007 voor gezien. China hamert er voortdurend op dat sancties gepaard moeten gaan met een dialoog met Noord-Korea.

Vorige maand schreef ik voor OneWorld dit artikel over de complexe betrekkingen tussen Noord-Korea en China

Ogen zijn op China gericht

Maar het is ook vooral aan China om ervoor te zorgen dat de sancties ook daadwerkelijk worden uitgevoerd. Het leeuwendeel van de goederen dat Noord-Korea in en uit gaat komt via China. In het verleden heeft Beijing vaker strafmaatregelen tegen Pyongyang gesteund, maar liet zij vervolgens veel te wensen over bij de uitvoer hiervan. Analisten maken zich dan ook zorgen over hoe effectief de nieuwe, strenge sancties zullen zijn.

De VN hadden de sancties al afgelopen vrijdag of maandag willen aannemen, maar de stemming moest worden uitgesteld omdat Rusland extra tijd wilde om de tekst te bestuderen. Het Kremlin heeft de banden met Noord-Korea de afgelopen jaren aangehaald, hoewel van de warme betrekkingen uit de tijd van de Koude Oorlog geen sprake meer is. Uiteindelijk stemde ook Moskou voor de strafmaatregelen.

Noord-Korea bracht vorige maand een satelliet in een baan om de Aarde. Hoewel Pyongyang beweert dat het om vreedzame technologie gaat, beschuldigen de VN het land ervan op deze wijze stiekem langeafstandsraketten te testen. In januari zeiden Noord-Koreaanse staatsmedia met veel aplomb dat met succes een waterstofbom getest was. Hoewel analisten vermoeden dat slechts een “gewoon” kernwapen werd getest, is dat laatste al een schending van tal van VN-resoluties.

Een eerdere versie van dit artikel werd op 2 maart 2016 gepubliceerd op de website van NRC.

Frenemies for life: de betrekkingen tussen China en Noord-Korea

Geplaatst op door

Het is een haat-liefde verhouding, maar de afgelopen jaren is de relatie tussen China en Noord-Korea wel erg bekoeld geraakt. China is bijvoorbeeld niet blij met het Noord-Koreaanse kernwapenprogramma. Toch blijft China het regime van Kim Jong-un steunen. Sterker nog: China is de levensader van Noord-Korea, zonder Chinese hulp zou het regime ineenstorten. Waarom laat China Noord-Korea niet los?

Voor OneWorld schreef ik een artikel over de complexe dynamiek van de bilaterale betrekkingen tussen beide “communistische” landen. Lees het artikel hier terug.

Zuid-Korea begint sluiting gezamenlijk industriepark in Noord-Korea

Geplaatst op door

Zuid-Koreaanse managers en arbeiders zijn donderdag begonnen met het sluiten van het Kaesong Industriepark, het laatste economische samenwerkingsverband tussen beide Korea’s. Dat meldt het Zuid-Koreaanse persbureau Yonhap. Het besluit om het park dicht te gooien werd een dag eerder genomen naar aanleiding van de rakettest die Pyongyang zondag uitvoerde.

Het industriepark ligt in Noord-Korea bij de historische stad Kaesong, op zo’n 10 kilometer van de grens met Zuid-Korea. In het gebied werken Noord-Koreaanse arbeiders in fabrieken die worden gerund door Zuid-Koreaanse bedrijven. Het park werd geopend in 2004 als onderdeel van de Zonneschijnpolitiek van toenmalig president Kim Dae-jung. Hij hoopte met dergelijke samenwerkingsprojecten de banden met Noord-Korea te verbeteren.

Zuid-Koreanen weg

Inmiddels zijn alle Zuid-Koreaanse burgers teruggekeerd uit Kaesong. In het park zijn 124 Zuid-Koreaanse bedrijven gevestigd. Er werken circa 54.000 Noord-Koreanen.

Noord-Korea reageerde later op donderdag door te stellen dat alle Zuid-Koreaanse burgers uit het industriepark verwijderd zullen worden. Dat meldt Yonhap op gezag van Noord-Koreaanse staatsmedia. Ook zullen alle Zuid-Koreaanse tegoeden en eigendommen in Kaesong worden bevroren en worden twee “cruciale communicatiekanalen” afgesneden, aldus Pyongyang. De Noord-Koreaanse regering zegt dat Seoul “zal boeten” voor het sluiten van het complex en noemde het besluit om dit te doen een “oorlogsverklaring”.

Het is nog niet bekend of de sluiting permanent of tijdelijk is. Seoul zegt dat zij niet wil dat Pyongyang met Zuid-Koreaans geld haar kernwapen- en raketprogramma’s financiert. De Zuid-Koreaanse regering heeft beloofd economische verliezen van bedrijven die actief zijn in Kaesong te zullen compenseren.

Lees ook: Alweer wordt de wereld getart door Noord-Korea

Belangrijke bron van inkomsten

Het Kaesong Industriepark is een belangrijke melkkoe voor het Noord-Koreaanse bewind. Pyongyang heeft sinds 2004 bijna een half miljard euro verdiend aan de economische activiteiten in Kaesong. Die worden uitbetaald in harde valuta, die het Kimregime nodig heeft omdat de eigen munt instabiel en weinig waard is. Noord-Koreanen die in het park werken moeten een groot deel van hun loon afdragen aan het Noord-Koreaanse regime.

Hoewel het park geregeld inzet was tijdens spanningen tussen Noord- en Zuid-Korea werd het pas een keer eerder tijdelijk gesloten. Dat was overigens op last van Pyongyang, die in 2013 tijdelijk al haar burgers uit de zone terugtrok. Later werd de samenwerking in Kaesong weer hervat.

Satelliet en kernbom

Noord-Korea bracht op 7 februari een satelliet in een baan om de Aarde. De internationale gemeenschap ziet de lancering echter als een verkapte test voor een langeafstandsraket. In januari joeg Pyongyang de internationale gemeenschap tegen zich in het harnas door een kernbom te testen. Meerdere landen legden sindsdien sancties op aan het Noord-Koreaanse bewind.

Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 11 februari op de website van NRC.