De 24-jarige Amerikaan Matthew Todd Miller, die sinds april vastzit in Noord-Korea wordt volgende week zondag voorgeleid voor de rechter. Dat heeft het Noord-Koreaanse staatspersbureau KCNA zondag gemeld. Miller wordt aangeklaagd voor ‘vijandige handelingen’ tegen de staat.

KCNA liet weten dat het hooggerechtshof besloot Miller op 14 september te berechten. Meer details werden niet gegeven. De Noord-Koreaanse staatsmedia meldden eerder dat Miller na aankomst in Pyongyang zijn toeristenvisum verscheurde en luidkeels verkondigde asiel te willen aanvragen in het communistische land.

Matthew Todd Miller

Afgelopen week werd de man nog door CNN en AP geïnterviewd over zijn penibele situatie. Een ongemakkelijk pratende Miller verzocht de Amerikaanse regering een hoge gezant te sturen om in zijn vrijlating te bemiddelen. In het verleden reisden de Amerikaanse oud-presidenten Jimmy Carter en Bill Clinton naar Noord-Korea om Amerikaanse gevangenen vrij te krijgen.

Naast Miller zitten nog twee Amerikanen vast in Noord-Korea. Jeffrey Fowle wordt ervan verdacht een bijbel te hebben achtergelaten in een nachtclub in Chongjin. Religie is verboden in de communistische natie en Noord-Korea staat al jaren bovenaan de lijst van landen waar christenen worden vervolgd.

Jeffrey Fowle

De 45-jarige missionaris Kenneth Bae werd in december 2012 gearresteerd. In april 2013 werd hij veroordeeld tot vijftien jaar lichamelijke arbeid vanwege pogingen om de Noord-Koreaanse staat omver te werpen. De Amerikaanse basketballer Dennis Rodman, die goed bevriend is met de Noord-Koreaanse leider Kim Jong Un, riep Kim op Bae vrij te laten. Dit mocht echter niet baten. Vanwege zijn slechte gezondheid pendelt Bae sinds zijn veroordeling tussen het ziekenhuis en het werkkamp.

Kenneth Bae aan het werk in een Noord-Koreaans strafkamp

Een woordvoerder van de Amerikaanse Nationale Veiligheidsraad zegt de zaken van alle drie de gevangenen ‘nauwlettend’ te volgen. Volgens hem doet Washington al het mogelijke om hen ‘zo snel mogelijk vrij’ te krijgen. De Verenigde Staten onderhouden geen diplomatieke betrekkingen met Noord-Korea en raden hun burgers af naar het land te reizen.

Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 7 september op de website van het Nederlands Dagblad.

In het slaperige Noord-Koreaanse kuststadje Wonsan lijkt op het eerste gezicht weinig aan de hand. Zonaanbidders liggen op het strand en mensen nemen een verfrissende duik in zee, om daarna de opgeviste mosselen op het strand te barbecueën. Maar niets is wat het lijkt. Terwijl Noord-Korea diplomatiek overleg voert met Japan om de sancties tegen Pyongyang te verzachten, maakt Wonsan zich op om de boottochten naar Japan te hervatten.

Het strand van Wonsan

Die tochten waren voorheen schering en inslag en niets symboliseert de betrekkingen tussen Noord-Korea en Japan zo goed als het schip Mangyongbong-92. De 162 meter lange boot voer voorheen continu naar Japan en nam allerlei niet in Noord-Korea verkrijgbare goederen mee terug, zoals eten, alcohol, koelkasten en soms zelfs auto’s. Maar vooral grote stapels Japanse yens werden gretig afgenomen. Omdat de Noord-Koreaanse won al jaren praktisch waardeloos is, geven burgers de voorkeur aan betalen in harde valuta, zoals dollars, euro’s en Japanse yens. Ook was het een van de enige manieren voor Japanners om vrienden en familieleden in Noord-Korea te bezoeken.

Maar in 2006 hield de goederenstroom plotsklaps op. Noord-Korea testte langeafstandraketten, die in de Japanse Zee belandden. Hierna werd een breed sanctiepakket tegen het communistische land ingesteld. Een van de strafmaatregelen was dat de Mangyongbong-92 niet langer mocht uitvaren. Deze maatregel moet duidelijk voelbaar zijn geweest in Noord-Korea. In 2003 werd er volgens het Japanse ministerie van buitenlandse zaken nog voor 22 miljard euro tussen beide landen gehandeld. Na 2010 was de onderlinge handel verwaarloosbaar, een zware dobber voor de al noodlijdende economie van Noord-Korea. De Mangyongbong-92 lag voornamelijk stil in de haven weg te roesten.

Noord-Korea deed onlangs een handreiking naar Japan door een commissie op te zetten die de ontvoering van tientallen Japanse burgers gaat onderzoeken. In de jaren zeventig en tachtig werden meerdere Japanners door Pyongyang gekidnapt om in Noord-Korea spionnen op te leiden en gevoelige informatie te achterhalen. Toen de Japanse premier Junichiro Koizumi in 2002 Pyongyang bezocht, bood toenmalig Noord-Koreaans leider Kim Jong-il zijn excuses aan voor de ontvoeringen en beloofde de vijf nog levende Japanners hun thuisland mochten bezoeken, op voorwaarde dat ze zouden terugkeren naar Noord-Korea.

Kim Jong-il met Junichiro Koizumi in Noord-Korea

Maar de strategie pakte niet uit zoals Kim gehoopt had. Door toe te geven dat Pyongyang schuldig was aan dertien ontvoeringen, wat het regime tot dusver altijd had ontkend, dacht Kim Jong-il dat de sancties tegen Noord-Korea konden worden opgeheven. Japan wees er echter op dat er wel heel wat meer dan dertien burgers onder verdachte omstandigheden van zuidelijk gelegen stranden van Japan waren verdwenen. Tokio liet bovendien weten dat de vijf gerepatrieerde Japanners niet zouden terugkeren naar Noord-Korea.

Hierna verslechterden de betrekkingen. Noord-Korea was boos omdat Japan zich niet aan zijn afspraken hield, terwijl Tokio volhield dat het communistische land nog altijd Japanse staatsburgers gijzelde. De landen onderhouden geen diplomatieke betrekkingen, waardoor jarenlang nauwelijks met elkaar gesproken werd. De voornaamste communicatie bestond uit Japanse veroordelingen van controversiële Noord-Koreaanse acties, zoals atoomproeven, rakettests en dreigementen een oorlog te ontketenen.

Nu lijken de onderlinge banden langzaamaan te verbeteren. Japan en Noord-Korea voerden vorige week overleg in Beijing. Tokio heeft beloofd Noord-Korea te belonen als het open kaart speelt over wat er in de jaren zeventig en tachtig is gebeurd. Vrijdag versoepelde Japan enkele sancties tegen het communistische land op. Op drie vlakken worden de strafmaatregelen versoepeld. Zo is het niet langer verboden voor Noord-Koreanen om naar Japan te gaan en wordt het voor Japanners en etnische Koreanen in Japan makkelijker om naar Noord-Korea te reizen. Ook de hoeveelheid geld die mag worden meegenomen naar Noord-Korea is verhoogd. Daarnaast is besloten dat sommige schepen die varen onder Noord-Koreaanse vlag havens in Japan mogen aandoen.

Shinzo Abe staat journalisten te woord na bekend te hebben gemaakt de sancties tegen Noord-Korea te versoepelen

Zo mag de Mangyongbong-92 mogelijk dus in sommige gevallen weer uitvaren naar Japan en goederen meenemen naar Noord-Korea, mits de sancties van de Verenigde Naties niet verbieden om deze naar het land te exporteren. In het verleden doken geruchten de kop op dat Noord-Korea raketonderdelen via het schip transporteerde, maar dit kon nooit bewezen worden.

Alle ogen zijn nu gericht op Tokio. Zelfs deze kleine verlichting van de strafmaatregelen is een flinke steun in de rug voor het noodlijdende Noord-Korea. Maar er is nog onduidelijkheid welke beslissing Japan neemt als de conclusies van het Noord-Koreaanse onderzoek naar de ontvoeringen bekend worden gemaakt. Sommige Japanse politici willen dat de Mangyongbong-92 onder geen beding nog mag aanmeren in Japan. Pro-Noord-Koreaanse Japanners willen dat mensen hun familieleden in Noord-Korea kunnen bezoeken en dat etnisch-Koreaanse scholen schoolreisjes naar het communistische land kunnen ondernemen.

Kim Jong-un in een skilift bij Masikryong, vlakbij Wonsan.

Ondertussen hoopt men in Wonsan op betere tijden. Het gebied is helemaal klaar voor een grote stroom aan toeristen. Het skiresort van Masikryong dat vorig jaar met veel bombarie werd gebouwd ligt vlakbij de kuststad. En Pyongyang probeert al jaren de toerismesector te bevorderen, in de hoop kostbare buitenlandse valuta binnen te halen. In Wonsan wachten ze hoopvol op de eerste zichtbare gevolgen van de handreiking van Tokio.

Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 2 juli 2014 op de website van De Volkskrant.

De Chinese president Xi Jinping is donderdag in Zuid-Korea aangekomen. Beijing en Seoul hopen de politieke banden aan te halen en de reeds omvangrijke onderlinge handel verder te bevorderen. Het tweedaagse staatsbezoek is een doorn in het oog van de Zuid-Koreaanse aartsvijand Noord-Korea. In de Verenigde Staten en Japan heersen gemengde gevoelens bij de trip van Xi.

Terwijl Xi bij zijn aankomst in Seoul werd onthaald door lachende mensen en versierde straten riep Noord-Korea donderdag dat het communistische land in de toekomst meer raketproeven zal houden. De afgelopen dagen, voorafgaand aan Xi’s bezoek aan het zuiden, testte Noord-Korea drie keer korteafstandraketten. Ook maakte het land onlangs de Zuid-Koreaanse president Park Geun-hye uit voor prostituee en troostmeisje. Ten slotte zinspeelt Pyongyang de afgelopen maanden ook op het uitvoeren van een vierde nucleaire test, wat het land ook op kritiek van zijn enige grote bondgenoot China zou komen te staan.

De roep om aandacht vanuit Pyongyang heeft tot op zekere hoogte effect. Bij gesprekken tussen Xi en Park zal Noord-Korea bovenaan de agenda prijken. Hoewel China openlijk een bondgenoot is van Noord-Korea, hekelt de regering in Beijing het Noord-Koreaanse kernwapenprogramma en het onvermogen van het land om zijn economie te moderniseren.

De keuze van Xi om Zuid-Korea te bezoeken voor het noorden te hebben aangedaan is bijzonder. In het verleden deden Chinese leiders juist eerst hun traditionele communistische bondgenoot aan. Het toont aan dat China meer interesse heeft in het aanhalen van economische betrekkingen met een kapitalistische grootmacht dan het in leven houden van een met kernwapens bewapend stalinistisch regime. Desondanks loopt Xi op eieren om goede banden met beide Korea’s te onderhouden.

Ook heeft de toenadering van China tot Zuid-Korea te maken met de territoriale geschillen die het land met vele buurlanden heeft. Seoul hoort hier niet bij en de publieke opinie over China in Zuid-Korea is over het algemeen positief. Ook heeft Beijing belang bij betere betrekkingen met een bondgenoot van zowel de Verenigde Staten als Japan, twee landen waarmee China op gespannen voet staat. China hekelt de Amerikaanse invloed in Azië en de agressieve politiek van Japan. Mogelijk hoopt de Chinese regering in de toekomst op meer politieke steun vanuit Zuid-Korea ten koste van Washington en Tokio.

Het is niet de eerste keer dat Xi en Park elkaar treffen. Sterker nog, sinds Xi vorig jaar het presidentschap overnam sprak hij niet minder dan vijf keer met zijn Zuid-Koreaanse ambtgenoot. Wel is het de eerste keer dat Xi een bezoek brengt aan Zuid-Korea, waarmee China in de jaren vijftig nog een bloedige oorlog uitvocht toen het zijn bondgenoot Kim Il-sung te hulp schoot. Miljoenen mensen lieten toen het leven en de hele verdere Koude Oorlog waren de banden tussen Beijing en Seoul bar slecht. Dit veranderde na de val van de Berlijnse Muur en de Chinese hervormingen onder president Deng Xiaoping. Sinds China en Zuid-Korea in 1992 diplomatieke betrekkingen aangingen, is de bilaterale handel onophoudelijk gegroeid en zijn de politieke betrekkingen verbeterd.

Nieuwsbericht in Zuid-Korea over de lancering van korteafstandraketten door Noord-Korea, vlak voor het bezoek van Xi

China voert onderhandelingen met Zuid-Korea om een vrijhandelsakkoord aan te gaan, wat de handel nog verder zou bevorderen. China is met een bilaterale handel van 161 miljard euro per jaar de grootste economische partner van Zuid-Korea. Dat is meer dan Seoul gezamenlijk met de VS en Japan aan handel bedrijft. Ook vinden de landen elkaar in hun wederzijdse afkeer van de groeiende militaire ambities en nationalistische politiek van Japan.

Wat Noord-Korea betreft liggen de zaken wat ingewikkelder. China heeft al jaren een afkeer van het Noord-Koreaanse atoomwapenprogramma en de onwil om de economie te hervormen. Analisten denken dat China een unieke invloed over Noord-Korea heeft, omdat Pyongyang volledig van Beijing afhankelijk is voor zijn voortbestaan. Andere landen dringen dan ook vaak bij China aan om deze invloed aan te wenden om Noord-Korea te bewegen tot hervormingen, denuclearisering en verbetering van zijn mensenrechten.

Kim Jong-un met de Chinese vicepresident Li Yuanchao

China vindt deze kritiek oneerlijk. Beijing is bang dat het regime in Pyongyang implodeert, waarna miljoenen Noord-Koreaanse vluchtelingen China in zullen stromen. Ook vreest het land de stationering van Amerikaanse militairen aan de Chinese oostgrens. Die bewaken nu nog de ‘gedemilitariseerde zone’ die tussen Noord- en Zuid-Korea loopt. Ten slotte valt het met de Chinese invloed op Pyongyang wel mee. Noord-Korea weet dat China het regime niet laat vallen en maakt hier dankbaar gebruik van door zich niets aan te trekken van berispingen uit de internationale gemeenschap, inclusief uit China.

Dat China Noord-Korea nog altijd de hand boven het hoofd uit, wordt het land in Zuid-Korea niet in dank afgenomen. Maar de meeste Zuid-Koreanen, onder wie Park, kijken verder en zien vooral voordelen in goede politieke en economische banden met Beijing. Op zijn beurt kan China op kritiek uit Pyongyang rekenen voor het aanhalen van banden met de Noord-Koreaanse nemesis. Maar zowel China als Zuid-Korea zal bij het tellen van zijn knopen concluderen dat goede betrekkingen beide landen meer voor- dan nadelen opleveren.

Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 3 juli 2014 op Nu.nl

Nu Rusland steeds meer onder vuur ligt voor zijn rol in de onrust in Oekraïne, wendt Moskou zijn blik richting het oosten. Naast een historische gasdeal met China vorige maand haalt Rusland ook de banden aan met een oude bondgenoot uit de Koude Oorlog: Noord-Korea. Hoewel deze strategie Rusland en vooral Noord-Korea ten goede kan komen, kan de Russische president Vladimir Poetin alvast op nog meer kritiek uit het Westen rekenen.

Sinds het uitbreken van de crisis in Oekraïne kwamen Moskou en Pyongyang nader tot elkaar. In april bezocht de Russische vicepremier Joeri Troetnev Noord-Korea om te spreken over het verbeteren van de onderlinge economische betrekkingen. Eerder die maand maakte Rusland bekend dat het negentig procent van de schuld die Noord-Korea bij het land heeft kwijtscheldt. Ook tekenden de landen een verdrag dat beoogt de bilaterale handel tegen 2020 te verhogen tot ruim 700 miljoen euro.

Joeri Troetnev in Noord-Korea

De toenadering tot het communistische land is een tweeledige strategie van Poetin. Enerzijds probeert de president afstand te nemen van de Verenigde Staten en Europese Unie nu die Rusland sancties hebben opgelegd. Anderzijds voert Rusland al langer een strategie waarbij het land zijn invloed en aanwezigheid in Azië tracht te vergroten. In China werd Poetin vorige maand met open armen ontvangen en ook in Noord-Korea kan hij op een warm welkom rekenen. Ook met Zuid-Korea haalde Rusland onlangs de banden aan.

”Door de betrekkingen met Noord-Korea aan te halen probeert Rusland zijn onderhandelingspositie ten opzichte van Japan en de VS te versterken”, aldus Narushige Michishita, Noord-Korea- en Azië-expert aan het Japanse Nationale Instituut voor Beleidsstudies. Volgens Michishita wil Poetin met de move richting Pyongyang vooral laten zien dat hij zich niet laat bang maken door sancties van het Westen. Rusland voert een autonome politieke koers, of dat de internationale gemeenschap nou aanstaat of niet, is de boodschap.

Narushige Michishita

De EU en VS ontmoedigen het bedrijven van handel met Noord-Korea. De Verenigde Naties hebben het communistische land de afgelopen decennia een enorme hoeveelheid sancties opgelegd, waarmee Noord-Korea een van de meest geïsoleerde naties ter wereld is. Het land heeft een clandestien kernwapenprogramma, maakt zich schuldig aan mensenrechtenschendingen die volgens een VN-commissie op ‘nazipraktijken’ lijken en onderneemt nauwelijks moeite om de honger en armoede onder de bevolking aan te pakken. De toenadering van Moskou tot Pyongyang zal dan ook veel afkeuring in de internationale gemeenschap oproepen.

Voor Noord-Korea komt de handreiking van Poetin goed uit. De noodlijdende economie van het land zorgt voor honger en tekorten, maar het regime in Pyongyang weigert hervormingen door te voeren of het land te openen voor buitenlandse investeerders. Noord-Korea zit in een situatie waarin het huidige systeem niet werkt, maar waarin hervorming hiervan totaal onbespreekbaar is. Daar komen de sancties van het Westen nog eens bij. Tijdens de Koude Oorlog was Noord-Korea sterk afhankelijk van zijn grote communistische broers, de Sovjet-Unie en China. Anno 2014 wordt Pyongyang vrijwel volledig in leven gehouden door Chinese steun en internationale noodhulp.

Poetin met Kim Jong-il in 2000

Noord-Korea zocht de afgelopen twintig jaar vaker toenadering tot Moskou. In februari bezocht het ceremoniële Noord-Koreaanse staatshoofd Kim Yong Nam de openingsceremonie van de Olympische Winterspelen in Sotsji. In september werd een spoorlijn tussen Rusland en Noord-Korea na een jarenlange renovatie heropend. Rusland heeft interesse geuit om in het gezamenlijke Koreaanse industriecomplex Kaesong te investeren. Een jaar geleden voegde Noord-Korea een eerbetoon aan de vriendschap met Rusland toe aan zijn beroemde Mass Games.

De toekomst zal uitwijzen of Poetin serieus de banden aanhaalt met Noord-Korea of dat het hier slechts om een pr-stunt gaat om een lange neus te maken naar het Westen.

Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 4 juni 2014 op de website van het Nederlands Dagblad.

Sinds eind maart zingen er geruchten rond dat Noord-Korea een vierde nucleaire test voorbereidt. Er zou veel activiteit zijn waargenomen rondom het Punggye-ri testterrein, waaronder het verbergen van enkele installaties. Noord-Korea heeft de laatste weken meermaals gedreigd een kernproef uit te voeren en volgens het Zuid-Koreaanse ministerie van defensie kan de noorderbuur ieder moment klaar zijn om dit te doen.

De Zuid-Koreaanse minister van buitenlandse zaken Yun Byung-se waarschuwde Noord-Korea vorige week om geen nieuwe kernproef uit te voeren. ”Als Noord-Korea de atoomtest daadwerkelijk uitvoert, verandert dat alles”, zei Yun. “De internationale gemeenschap zal geen Noord-Koreaanse kernwapens accepteren.”

De Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un, eerder dit jaar

Diezelfde week waarschuwde de Zuid-Koreaanse minister van defensie al dat er steeds meer aanwijzingen zijn dat Pyongyang een vierde kernproef aan het voorbereiden is. Zuid-Koreaanse defensiemedewerkers hebben de laatste weken meer activiteit op het Noord-Koreaanse nucleaire testterrein waargenomen. Ook het gerenommeerde Amerikaanse US-Korea Institute concludeerde op meerdere momenten dat er een verhoogde kans was op een atoomproef, voor het laatst gisteren.

Niet alleen Zuid-Korea toonde zich bezorgd over de Noord-Koreaanse dreigementen. Volgens het Witte Huis bewijzen de dreigementen dat Noord-Korea niet bereid is de dialoog over zijn atoomprogramma aan te gaan. Obama waarschuwde voor mogelijke nieuwe sancties die het regime in Pyongyang dit maal écht moeten raken. De Chinese speciale gezant voor het Koreaanse schiereiland Wu Dawei zei dat Beijing de dreigementen serieus neemt en zijn diplomatieke invloed aanwendt om een nieuwe Noord-Koreaanse nucleaire test te voorkomen. Meerdere Chinese politici en media waarschuwden het communistische buurland niet met de atoomproef door te gaan.

Maar wellicht loopt het allemaal niet zo’n vaart. De dreigementen konden ook een manier zijn om aandacht te trekken voor het bezoek van de Amerikaanse president Barack Obama, die vrijdag in Zuid-Korea aankwam. Noord-Korea hekelt het bondgenootschap tussen Seoul en Washington. Volgens Pyongyang is Obama’s aanstaande bezoek bedoeld om ‘confrontaties uit te lokken en donkere wolken van een nucleaire wapenwedloop’ naar de regio te brengen. In het verleden heeft Noord-Korea vaker ogenschijnlijke voorbereidingen voor een nucleaire test getroffen – die vervolgens niet werd uitgevoerd.

Obama in Zuid-Korea vorige week

Noord-Korea deed drie keer eerder een atoomproef. De laatste keer dat het communistische land dit deed was in februari 2013. Dat Obama Zuid-Korea inmiddels heeft verlaten, betekent niet dat de nucleaire dreiging is gaan liggen. Zoals met zo veel zaken uit het gesloten en mysterieuze Noord-Korea, is dit een kwestie van afwachten wat er komen gaat…

Op 25 april sprak ik in het radioprogramma NTR Academie over Noord-Koreaanse kunst, propaganda en politiek. Na een korte introductie over het politieke systeem in Noord-Korea spreek ik met presentator Henk van Middelaar hoe de Noord-Koreaanse propaganda en repressie werken en wat voor invloed zij uitoefenen op de maatschappij. Luister hier de uitzending terug.

Het besproken schilderij van Kim Jong-il en Kim Il-sung

Dennis Rodman is net terug of het volgende Amerikaanse avontuur uit Noord-Korea dient zich alweer aan. Rappers Pacman (19) en Peso (20) namen als eerste buitenlanders een muziekvideo op in de stalinistische dictatuur. ‘We willen het stereotiepe beeld van Noord-Korea veranderen.’

‘Ontsnap naar Noord-Korea, nog een moordzone’, zingt Peso met achter hem een 50 meter hoge hamer en sikkel. Vorig jaar hingen en rapten ze nog in de achterbuurten van Washington DC. Maar door een ontmoeting met Ramsey Aburdene, president van platenlabel FHTMG, werden Pacman en Peso de eersten die een muziekvideo opnamen in ‘het meest gesloten land ter wereld’.

De video heeft een Amerikaanse street vibe. De rappers stappen rokend door de straten en zwaaien wild met hun armen terwijl ze zingen over geld en roem. Maar de clip voelt ook Noord-Koreaans. De marcherende soldaten, communistische monumenten en Kimportretten vliegen door het beeld.

Een video opnemen in ‘het meest gesloten land ter wereld’, kan dat zomaar? Aburdene had goede contacten. Een vriend van hem, Michael Bassett, werkt met toerisme en culturele uitwisselingen in Noord-Korea. Dit is dan ook niet het eerste buitenlandse artistieke project in Kims koninkrijk. Al eerder vertoonden Zweedse kunstenaars en fotografen hun werk in Noord-Korea. In 2008 speelde het New York Philharmonic Orchestra in Pyongyang. Maar een videoclip opnemen in Noord-Korea, dát werd nog niet eerder gedaan.

‘Ons project was puur artistiek en had niets met politiek te maken’, vertelt Aburdene. ‘Daardoor konden we in Noord-Korea filmen.’

Aburdene financierde zijn project via de crowdfundingwebsite Kickstarter. ‘Een vriend van mij haalde zo duizenden euro’s binnen voor skateboardprojecten in Cuba’, zegt Aburdene. ‘Toen dacht ik: dan kan dit ook lukken.’

Enkele weken na de start van de campagne ontvingen Pacman en Peso in september een anonieme donatie van ruim 3700 euro, die later van de Amerikaanse ondernemer James Passin afkomstig bleek te zijn. Hiermee hadden ze in één klap het geld voor de reis binnen.

Het rapduo was nog nooit verder van huis geweest dan Pennsylvania en hadden nog nooit van Noord-Korea gehoord. ‘Ze noemen het gek, zeggen dat we er niets van snappen’, rapt Pacman, waarna een streng kijkende Noord-Koreaanse soldaat in beeld komt.

Vlak voor ze naar Pyongyang vertrokken, werd bekend dat een 85-jarige Amerikaanse toerist daar was gearresteerd. De Amerikaanse missionaris Kenneth Bae zit al sinds 2012 in een Noord-Koreaans werkkamp. Waren Pacman en Peso niet bang?

‘Deze jongens hebben zo veel meegemaakt dat ze nergens meer bang voor zijn’, zegt Aburdene. ‘Daarnaast was ons verzekerd dat we veilig zouden zijn.’

Noord-Korea is een omstreden land. Met meer dan 100.000 gevangenen in gruwelijke strafkampen, publieke executies en onderdrukking van andersdenkenden is het land een van de grootste mensenrechtenschenders ter wereld. Noord-Korea en de VS beschouwen elkaar al 70 jaar als aartsvijanden. Aburdene ontving dan ook veel negatieve reacties op het project en verwacht er nog wel meer.

‘Wij keuren absoluut niet goed wat het regime doet, maar kunnen hier niets aan veranderen’, zegt Aburdene. ‘Ons project heeft niets met politiek te maken. Wij zorgen voor contact tussen Amerikanen en Noord-Koreanen, misschien komt daar wel iets positiefs uit.’

Is de clip een kritiek op Amerika? De video toont een propagandaposter waarop Noord-Koreaanse militairen gehakt maken van een Amerikaanse soldaat. ‘Ze noemen het [Noord-Korea] gevaarlijk, maar mijn buurt is een hel’, rapt Peso. ‘Ik salueer Kim Jong-un.’

Ondanks hun gebrekkige reiservaring]maakte Noord-Korea geen grote indruk op de rappers. Ze waren deels gedesillusioneerd nadat iedereen had verteld wat een bizar en gestoord land Noord-Korea is. Dat komt volgens Aburdene doordat mensen die het land nooit bezocht hebben wel hun mening spuien.

‘De wijk waar Pacman en Peso vandaan komen wordt vergeleken met Irak’, licht Aburdene toe. ‘Maar alleen door mensen die er nooit geweest zijn en hun oordeel al klaar hebben – net als bij Noord-Korea. Als je het land bezoekt, zal je zien dat het minder gek is dan mensen beweren.’

Maar veel verder gaat de kritiek niet. De clip is ook geen kritiek, maar een marketingstunt. Ze kozen Noord-Korea omdat het hip is en nog niet eerder werd gedaan. ‘Ze weten te weinig van Noord-Korea om er een politiek statement over te maken’, aldus Aburdene.

‘Ik doe dit voor Barack’, zegt Peso aan het einde van de clip.

De videoclip Escape to North Korea van Pacman en Peso is nu te zien op YouTube.

Een eerdere versie van dit artikel verscheen in de Volkskrant van 9 januari 2014.