Categorie archieven: Noord-Korea

Mijn boek ‘De Kim-dynastie. Geschiedenis van Noord-Korea’ is uit!

Geplaatst op door

Na jarenlang ploeteren, bronnen verzamelen, mensen interviewen en vooral veel schrijven, is eindelijk mijn boek ‘De Kim-dynastie’ uit over de geschiedenis van Noord-Korea. Het bijna 400 pagina’s dikke werk is te bestellen via Bol, Ako, Libris of – beter nog – uw lokale fysieke boekhandel.

In het boek bespreek ik zeven decennia van een van de meest onbegrepen en tot de verbeelding sprekende landen ter wereld. Ik tracht het verhaal van het echte Noord-Korea bloot te leggen – het land dat 25 miljoen mensen als hun thuis beschouwen – zonder voorbij te gaan aan hoe het regime werkt en aan de bijzondere anekdotes die de Noord-Koreaanse geschiedenis rijk is. Met het boek wil ik mensen bekend maken met de historie van het land, maar ook handvatten aanreiken om het Noord-Korea van nú beter te begrijpen. Wanneer mensen Noord-Korea niet langer mysterieus, irrationeel of onvoorspelbaar noemen, acht ik mijn missie geslaagd.

De komende weken presenteer ik het boek op diverse locaties:

  • 27 mei: Scheltema Amsterdam
  • 28 mei: De Balie Amsterdam
  • 11 juni: Studium Generale Groningen
  • 14 juni: Van Gennep Rotterdam
  • 6 juli: Kennemer boekhandel Haarlem (verplaatst van 25 mei naar 6 juli)
  • 10 juli: De Tweede Verdieping Nieuwegein

    • Organisaties die ook geïnteresseerd zijn in een boekpresentatie of lezing kunnen contact opnemen met Uitgeverij van Oorschot. Mijn eeuwige dank aan iedereen die het verschijnen van dit boek heeft helpen mogelijk maken.

    Coverboek

    De officiële omschrijving:
    Hoe heeft het zover kunnen komen? Die vraag klinkt de afgelopen tijd geregeld wanneer het over Noord-Korea gaat. In De Kim-dynastie vertelt journalist en historicus Casper van der Veen de geschiedenis van het communistische land dat geleid wordt door Kim Jong-un. De Kim-familie regeert al meer dan zeventig jaar met ijzeren vuist over het Aziatische land, dat ondanks armoede en voedseltekorten de internationale gemeenschap bedreigt met kernwapens, langeafstandsraketten en cyberaanvallen.

    Van der Veen prikt door mythes en clickbait heen om zo het echte Noord-Korea bloot te leggen. Hier zien we geen onvoorspelbaar, gestoord of irrationeel bewind, maar een machiavellistisch en strategisch calculerend systeem dat alles doet om aan de macht te blijven. De 25 miljoen Noord-Koreaanse burgers krijgen in dit boek ook de rol die ze in andere media wordt ontzegd. Ze zijn geen willoze gehersenspoelde robots, maar mensen met overtuigingen, dromen en ervaringen – net als elders ter wereld.

    In De Kim-dynastie blijven werkelijk gebeurde absurde situaties niet onderbelicht. Een greep: de ontvoering van een Zuid-Koreaanse topregisseur en -actrice door Kim Jong-il om propagandafilms te maken, hoe een van de Kims zijn recht op de troon verloor door een trip met een vals paspoort naar Tokio en hoe Pyongyang een passagiersvliegtuig opblies in de hoop de Olympische Spelen in Seoul te frustreren.

    Van der Veen biedt de lezer een helder overzicht van de recente geschiedenis van Noord-Korea en een beter begrip van de modus operandi van het huidige bewind.

    Necrologie Choi Eun-hee (1926 – 2018)

    Geplaatst op door

    web-1205zatnecrodef1.jpg

    Ik heb de ontvoering van Choi Eun-hee, de bekendste actrice van Zuid-Korea, en haar man, topregisseur Shin Sang-ok, altijd een van de bizarste verhalen uit de Noord-Koreaanse geschiedenis gevonden. Kim Jong-il liet de twee kidnappen om propagandafilms voor zijn regime te maken. Uiteindelijk maakten ze zó’n goede film (cult classic Pulgasari) dat Kim ze naar het buitenland stuurde om Noord-Koreaanse cinema te promoten, waarop ze ontsnapten. Vorige maand overleed Choi op 91-jarige leeftijd.

    Lees hier mijn necrologie

    Letterlijk andere tijden voor de Korea’s: Kim schaft eigen tijdzone af

    Geplaatst op door

    Twee dagen na de historische top tussen de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un en de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in belooft Kim ook letterlijk andere tijden op het Koreaanse schiereiland. Noord-Korea schaft de eigen tijdzone af die het land in 2015 instelde.

    Deze Pyongyang-tijdzone werd ingesteld op de dag dat Korea zeventig jaar bevrijding van de Japanse kolonisatie vierde. De tijdzone daarvóór op het schiereiland (9 uur na Greenwich) was ingesteld door de Japanse onderdrukker, die Korea van 1910 tot 1945 bezette.

    Om dit laatste restje buitenlandse juk van zich af te schudden, kondigde Noord-Korea in 2015 aan een eigen tijdzone in te stellen: een halfuur vroeger. Die tijd van 8,5 uur na Greenwich kwam overeen met de tijdzone die begin twintigste eeuw door het Koreaanse keizerrijk werd ingesteld. Analisten ontging de ironie niet dat Noord-Korea, een land dat dikwijls wordt omschreven als een ‘stalinistisch bolwerk’, letterlijk terug ging in de tijd.

    Kim zag twee klokken hangen

    Toen Kim vrijdag voor de topontmoeting met Moon aankwam in grensdorp Panmunjom, zag hij twee klokken hangen met verschillende tijden: één voor die in Zuid-Korea, één voor die in Noord-Korea. Er brak iets in de Grote Leider, die persoonlijk aanbood zijn fout te herstellen. „Wij waren degenen die de verandering aanbrachten in de standaardtijd, wij zullen teruggaan naar de originele tijd”, zo citeerde een Zuid-Koreaanse regeringswoordvoerder de Noord-Koreaanse leider zondag. Seoul prees het ‘symbolische’ besluit van Kim.

    Behalve het vooruitzetten van de klok deed Kim Jong-un nog een belangrijke toezegging: het sluiten van het nucleaire testgebied Punggye-ri, zo meldde de Zuid-Koreaanse regeringswoordvoerder zondag. De Noord-Koreaanse leider zei dat de ontmanteling volgende maand zal worden voltooid en dat Amerikaanse en Zuid-Koreaanse deskundigen en journalisten mogen komen inspecteren of Kim zijn belofte wel nakomt.

    De twee klokken die Kim zag hangen:

    Atoomagentschap

    Als dit gebeurt is dat bijzonder: inspecteurs van het Internationaal Atoomagentschap werden eerst juist het land uitgezet. Journalisten zijn zelden welkom in Noord-Korea en mogen vaak alleen militaire parades en andere regimepropaganda verslaan. Op de World Free Press Index bungelt Noord-Korea onderaan, op de 180ste en laatste plaats.

    Analisten noemden het sluiten over Punggye-ri eerder een sigaar uit eigen doos. Na een proef met een zeer krachtige waterstofbom vorig jaar zouden de testtunnels in het gebied zijn ingestort en onbruikbaar zijn geworden. Kim diende deze critici zondag van repliek en zei dat er nog twee tunnels over waren die „in zeer goede staat” verkeren.

    Waterstofbom

    Kims kernwapenprogramma blijft het heikelste discussiepunt tussen Noord-Korea enerzijds en Zuid-Korea en de VS anderzijds. Hoewel Noord-Korea de laatste tijd vaker schermt met de term ‘denuclearisering’, heeft Kim tot nu toe alleen aangeboden Punggye-ri te sluiten en verdere kern- en raketproeven te staken.

    Die tests zouden ook niet meer nodig zijn, omdat Noord-Korea al heeft bewezen een waterstofbom te bezitten en zo de VS met een intercontinentale raket te kunnen treffen. De Noord-Koreanen hebben nog niets gezegd over een eventuele totale ontmanteling van de bestaande atoombommen, iets wat wel door Seoul en Washington wordt geëist. Kim Jong-un zei op de top dat hij denuclearisering alleen ziet zitten als de Verenigde Staten beloven Noord-Korea niet aan te vallen en meewerken aan het formeel beëindigen van de Koreaanse Oorlog (1950-1953). Dat conflict eindigde in een wapenstilstand, maar een vredesverdrag werd nooit gesloten. Noord- en Zuid-Korea zeiden vrijdag nog voor het einde van het jaar een vredesverdrag te willen.

    De Amerikaanse president Donald Trump twitterde zaterdag dat een datum geprikt is voor de top met Kim Jong-un. Wanneer die ontmoeting plaatsvindt, hield Trump nog even geheim. Tot nu toe werd uitgegaan van eind mei of begin juni. Op een bijeenkomst in Michigan sprak Trump zaterdag over een termijn van mogelijk „drie, vier weken”.

    Top in Singapore of Mongolië

    Als locatie voor de historische top wordt Mongolië of Singapore genoemd , zo melden ingewijden de Amerikaanse nieuwszender CBS. Trump tweette later dat hij ook Panmunjom wel ziet zitten als locatie voor het onderhoud met Kim.

    Kim Jong-un zei vrijdag dat hij uitkijkt naar de ontmoeting met Trump, omdat dit de Noord-Koreaanse leider de kans zou bieden te laten zien dat hij niet de schurk is waar Trump hem voor houdt (of hield). „De Verenigde Staten […] zullen er tijdens onze gesprekken achter komen dat ik niet het soort persoon ben dat kernwapens zal inzetten tegen Zuid-Korea of de Verenigde Staten”, aldus Kim.

    Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 29 april op de website van NRC.

    Korea’s willen denuclearisering en nog dit jaar vredesverdrag

    Geplaatst op door

    De leiders van Noord- en Zuid-Korea streven naar de “complete denuclearisering” van het Koreaanse schiereiland. Dat hebben de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un en de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in vrijdag op een top met elkaar besproken. Ook willen de landen dat er nog dit jaar een vredesverdrag komt om de Koreaanse Oorlog (1950-1953) formeel te beëindigen.

    Kim en Moon tekenden vrijdag aan het einde van hun top de zogeheten Panmonjom Vredesverklaring, genoemd naar de grensplaats waar de ontmoeting werd gehouden. De leiders spraken verder onder meer af om de familiereünies te hervatten van familieleden die sinds de Koreaanse Oorlog aan weerszijden van de grens wonen. Die herenigingen werden voor het laatst in 2015 gehouden. De volgende zullen in augustus worden georganiseerd, op de dag dat Korea in 1945 werd bevrijd van de Japanse kolonisatie.

    Moon naar Pyongyang

    Ook nodigde Kim Moon uit om komende herfst voor een volgende top de Noord-Koreaanse hoofdstad Pyongyang te bezoeken. Moon stemde hiermee in. Voor vandaag werd er tweemaal eerder een top gehouden tussen leiders van Noord- en Zuid-Korea, in 2000 en in 2007. Die vonden beide in Pyongyang plaats.

    In 1953 werd tijdens de Koreaanse Oorlog een wapenstilstand gesloten, maar een vredesverdrag kwam er tot nu toe niet. Voor het sluiten van zo’n verdrag is nog wel de medewerking van de Verenigde Naties en China nodig, die naast Noord-Korea het staakt-het-vuren in de jaren vijftig ondertekenden. Zuid-Korea heeft de wapenstilstand nooit ondertekend.

    Vrede

    Om een vredesakkoord te kunnen bewerkstelligen werd vrijdag voorgesteld onderhandelingen op te zetten waarbij ook de Verenigde Staten en China aanwezig zijn. Ook worden voor het einde van mei nog besprekingen opgezet tussen de legers van Noord- en Zuid-Korea. Tevens wordt in het Noord-Koreaanse Kaesong, gelegen op slechts tien kilometer van de grens met Zuid-Korea, een gezamenlijk kantoor gevestigd.

    Moon en Kim spraken af dat er geen oorlog meer komt op het Koreaanse schiereiland. Moon sprak van “een nieuw era van vrede” dat is aangebroken. Tevens moet het aantal conventionele wapens aan beide zijden worden afgebouwd. Ook werd afgesproken dat na 1 mei de luidsprekers die aan beide zijden van de grens propaganda uitzenden zullen worden stilgelegd. De gedemilitariseerde zone die beide landen scheidt en bulkt van de landmijnen en legerposten moet worden omgevormd tot een “vredeszone”.

    Kim Jong-un sprak na het tekenen van het akkoord de aanwezige pers toe, waarbij hij appelleerde aan toekomstige hereniging:

    “De Koreanen zijn één volk met hetzelfde bloed. We zijn broeders. […] We willen een permanente vrede sluiten waarbij wij één taal, één cultuur en één geschiedenis gebruiken. Noord- en Zuid-Korea zullen samengaan tot één natie.”

    Kernwapens

    Denuclearisering zal een lastige kwestie worden. Hoewel Kim Jong-un meerdere malen heeft gezegd hier een voorstander van te zijn, lijkt hij een andere definitie van het woord te hanteren dan andere landen. Kim bood vorige week aan om te stoppen met nieuwe kernproeven en rakettests en om het nucleaire testterrein in Punggye-ri te ontmantelen. Over het opgeven van bestaande kernwapens zei de Noord-Koreaanse dictator niets. Sterker nog, Kim liet weten dat als zijn land aangevallen of “geprovoceerd” wordt hij zich het recht voorbehoudt om terug te slaan met atoomwapens.

    Dat is iets anders dan onder meer de VN, Zuid-Korea en de Verenigde Staten willen. Een aantal dagen geleden zei de Amerikaanse president Donald Trump nog dat zijn definitie van denuclearisering “een hele simpele” is: dat Noord-Korea geen kernwapens meer heeft. Het is maar de vraag of de afspraken die Noord- en Zuid-Korea vrijdag gemaakt hebben daarin zullen resulteren.

    Tevens is de vraag welke voorwaarden Noord-Korea zal stellen aan het opgeven van zijn kernwapens. De 28.500 Amerikaanse militairen die gestationeerd zijn in Zuid-Korea zijn Pyongyang een doorn in het oog. Zowel Seoul als Washington piekert er echter niet over de soldaten terug te trekken. Moon zei vrijdag tegenover aanwezige journalisten:

    “Kim en ik hebben vandaag benadrukt dat het realiseren van een kernwapenvrij Koreaans schiereiland door middel van complete denuclearisering ons gezamenlijke doel is.”

    Reacties

    De gezamenlijke verklaring werd door veel staatshoofden positief onthaald. De Japanse premier Shinzo Abe sprak van een “positieve stap” en zei te verwachten dat Pyongyang concrete stappen zal nemen om haar beloften na te komen. Het Kremlin sprak van zeer positief nieuws en zei dat president Vladimir Poetin al langer had gepleit voor gesprekken tussen de leiders van beide Korea’s.

    President Trump sprak van een “historische ontmoeting” en zei dat de VS trots moesten zijn op het resultaat, maar drukte zich verder voorzichtig uit. “Er gebeuren goede dingen, maar de tijd zal het leren!”, schreef het staatshoofd op Twitter. Eind mei of begin juni vindt een top plaats tussen Trump en Kim. Een exacte datum of locatie zijn nog niet bekend. Trump bedankte de Chinese president Xi Jinping voor zijn hulp met de Noord-Koreaanse kwestie:

    De Chinese regering zei blij te zijn dat Noord- en Zuid-Korea gezamenlijk stappen tot vrede nemen. President van de Europese Raad Donald Tusk zei dat het akkoord illustreert dat “het onmogelijke mogelijk kan worden”:

    Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 27 april bij NRC

    Interview met twee Noord-Koreaanse kampoverlevenden

    Geplaatst op door

    Voor NRC interviewde ik twee vrouwen die jaren doorbrachten in Noord-Koreaanse strafkampen. In de kampen verblijven momenteel tienduizenden mensen. En hoewel Noord-Korea de afgelopen maanden veelvuldig het nieuws heeft beheert, komen de gruwelijke mensenrechtenschendingen (te) weinig aan de orde in gesprekken over het land.

    Lees hier het dubbelinterview: 26 jaar in een Noord-Koreaans strafkamp

    Kim Jong-un bereid tot ontmanteling kernwapens?

    Geplaatst op door

    Het kwam dinsdag als een verrassing: Noord-Korea is bereid met de Verenigde Staten te onderhandelen over ‘denuclearisering’, de ontmanteling van het omstreden kernwapenprogramma. Dat terwijl Pyongyang het opgeven van haar nucleaire wapens de afgelopen jaren consequent ‘ononderhandelbaar’ noemde. Wel zei Noord-Korea hier alleen heil in te zien als de veiligheid van het regime van Kim Jong-un gegarandeerd wordt en militaire dreigingen tegen het land verdwijnen.

    Dat meldde een Zuid-Koreaanse delegatie na terugkeer van een tweedaags bezoek aan Noord-Korea, het eerste in zijn soort sinds het aantreden van Kim Jong-un in 2011. Daar werd verder afgesproken om een top te houden tussen Kim en de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in, de eerste ontmoeting op staatshoofdniveau sinds 2007. Ook komt er een speciale hotline tussen de kantoren van beide leiders. Noord-Korea bevestigde dat de Zuid-Koreaanse delegatie is langs geweest, maar heeft nog niet inhoudelijk over de besprekingen bericht.

    De Verenigde Staten reageerden dinsdag sceptisch. De Noord-Koreanen trachtten afgelopen maanden een wig te drijven tussen bondgenoten VS en Zuid-Korea, door de eerste om de oren te slaan met dreigementen en raketproeven en de tweede juist te overladen met beloftes om de banden aan te halen.

    ‘Valse hoop’

    >De Amerikaanse president Donald Trump sprak dinsdag op Twitter van een mogelijk „serieuze poging” om tot een vergelijk te komen, maar voegde hier direct aan toe dat het ook „valse hoop” kan wekken. „De Verenigde Staten zijn bereid om hard te gaan in beide richtingen”, aldus Trump, die hiermee vermoedelijk doelt op het opvoeren van diplomatie dan wel verdere economische en politieke druk, die mogelijk kan uitmonden in militair optreden.

    Het is dan ook twijfelachtig dat de Noord-Koreanen werkelijk hun kernwapens zullen opgeven. Afgelopen decennium zette het land juist het gros van zijn beperkte middelen in om kernwapens en langeafstandsraketten te ontwikkelen. Dit slokte niet alleen een enorm deel van het krappe staatsbudget op, het leverde Pyongyang ook tal van economische sancties op en de reputatie van internationale paria. Sinds de Amerikaanse invasie in Irak, die resulteerde in de afzetting van Saddam Hoessein, is het Noord-Koreaanse bewind als de dood dat zij het volgende slachtoffer van een Amerikaanse militaire interventie wordt.

    Sinds januari heeft Pyongyang de trukendoos richting Zuid-Korea flink opengetrokken. Noord-Korea nam deel aan de Winterspelen in Pyeongchang en herstelde twee hotlines tussen de Korea’s.

    Dat Noord-Koreaanse charmeoffensief richting Zuid-Korea werd pas gelanceerd nádat Pyongyang in november bewees dat zij nu het gehele Amerikaanse vasteland kan treffen met raketten – die mogelijk kunnen worden uitgerust met kernkoppen. Voor die tijd deed de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in tal van verwoede pogingen om overleg te organiseren met Noord-Korea, maar kreeg daarbij steeds nul op het rekest.

    De veiligheidsgarantie die Pyongyang eist is op zich niet onredelijk, maar wekt wel direct wantrouwen over hoe serieus Noord-Korea is. Mogelijk stelt Kim Jong-un de VS onmogelijke eisen, zoals het terugtrekken van de circa 28.500 Amerikaanse militairen uit Zuid-Korea of het staken van gezamenlijke militaire oefeningen van Seoul en Washington. Als Trump die voorstellen van de hand wijst, kan Noord-Korea zich als de gebeten hond opstellen en zich weer vastklampen aan zijn kernwapens, die in staatsmedia koosnaampjes hebben als „het heilige zwaard der gerechtigheid”.

    De Amerikanen eisen van Pyongyang toezeggingen het kernwapenprogramma te ontmantelen voor zij in gesprek willen gaan. Wellicht belooft Kim denuclearisering slechts om een overleg met de VS af te dwingen. Daarin zal Noord-Korea mogelijk aansturen op verlichting van de sancties en economische hulp. Maar dat Pyongyang daar zijn kernwapens voor inruilt, lijkt een brug te ver.

    Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 6 maart bij NRC

    Nederlandse generatoren op weg naar Noord-Korea onderschept

    Geplaatst op door

    Nederland heeft een aantal generatoren onderweg naar Noord-Korea onderschept voordat deze het communistische land konden bereiken. De apparatuur werd geleverd door een Nederlands bedrijf. Dat schrijft Nederland in een rapport over hoe het land de VN-strafmaatregelen tegen Pyongyang heeft nageleefd.

    De Nederlandse autoriteiten kwamen het transport op het spoor door een tip van een EU-land. Het bedrijf dat de goederen leverde, dat in het verslag niet bij naam genoemd wordt, werd hierop direct door inspecteurs bezocht. Zij kregen te horen dat de generatoren enkele dagen voordat Nederland getipt was, verscheept waren.

    Hierop werd de route van het schip dat de generatoren vervoerde uitgestippeld, waarna het vaartuig door transpondergegevens kon worden opgespoord. Een transponder is een elektronisch apparaat dat de locatie van schepen doorgeeft. Nederland legde contact met de douane van de eerste haven waar het schip zou aanmeren. Die bevond zich in een andere niet nader geïdentificeerde EU-lidstaat, zo bevestigde het ministerie van Buitenlandse Zaken. Douaniers haalden daar de container met de goederen van het schip af en vervoerden die terug naar Nederland. De onderschepping vond plaats in samenwerking met niet nader genoemde andere EU-landen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken wilde niet zeggen om welk bedrijf het ging. Ook over de identiteit van de Noord-Koreaanse zakenpartner werden geen verdere uitspraken gedaan.

    De Nederlandse exporteur had zaken gedaan met een in Europa woonachtige Noord-Koreaan, die zich tegenover zijn zakenpartner als Chinees had uitgegeven. Vermoedelijk probeerde hij op deze wijze sancties van de VN en de EU tegen het leveren van bepaalde goederen aan Pyongyang te omzeilen. De transporten werden via logistieke bedrijven in China naar Noord-Korea verscheept. Op die wijze kon de eindbestemming worden verhuld, zo gaf de Noord-Koreaanse handelspartner toe na ondervraging. Hij bekende dat dit het derde transport naar Noord-Korea was dat hij op deze wijze organiseerde.

    Bedrijf niet vervolgd

    Noord-Korea hanteert een reeks technieken om inspecties van scheepstransporten te vermijden. Zo varen Noord-Koreaanse schepen vaak onder vlaggen van andere landen. Ook worden geregeld transponders lange tijd uitgezet, waardoor vaartuigen niet zichtbaar zijn op de radar. Noord-Koreaanse bedrijven die sancties aan hun broek krijgen, worden vaak opgedoekt en zien vervolgens onder een nieuwe naam een dag later weer het levenslicht.

    Het betrokken Nederlandse bedrijf was er niet van op de hoogte dat de generatoren niet naar China, maar Noord-Korea zouden gaan. De onderneming wordt dan ook niet vervolgd en is volgens Nederland niet schuldig aan het schenden van VN-sancties.

    In 2017 gaf geen enkele in Nederland gevestigde financiële instelling aan dat jaar zaken te hebben gedaan met Noord-Korea. Wel ontving de Autoriteit Financiële Markten (AFM) via diplomatieke kanalen een tip dat een instelling mogelijk betrokken was bij het schenden van EU-sancties tegen Pyongyang. Er werd tweemaal inspectie gedaan bij de organisatie, waarvan eenmaal onaangekondigd. Daarbij werden geen bewijzen voor de aantijgingen gevonden.

    De onderscheppingsactie vond vorig jaar plaats en werd in december al in een implementatierapport aan de Verenigde Naties bericht, maar wordt nu pas opgepikt. Het verslag ging over in augustus en september opgelegde sancties, waarin onder meer bepaald werd dat olie- en petroleumexport naar Noord-Korea drastisch wordt teruggebracht en dat visa van Noord-Koreaanse (dwang)arbeiders in andere landen niet meer verlengd mogen worden.

    Arbeiders

    Afgelopen oktober stelde de Europese Unie de strengste economische sancties tegen Pyongyang in tot nu toe. EU-lidstaten mogen op geen enkele wijze meer in Noord-Korea investeren. Ook werd een olie-embargo ingesteld en werden de tegoeden van drie Noord-Koreaanse personen en zes bedrijven bevroren.

    Voor die tijd was het niet verboden voor EU-landen om zaken te doen met Pyongyang, zolang dit niet gebeurde in de wapenindustrie, mijnbouw en andere sectoren die de omstreden kernwapen- en raketprogramma’s van Pyongyang ten goede zouden komen. Hoewel generatoren geen militaire producten zijn, zouden zij wel een rol kunnen vervullen in de ondersteuning van het Noord-Koreaanse atoomprogramma.

    In 2016 importeerde de Europese Unie voor slechts 6 miljoen aan goederen uit Noord-Korea en werd voor 19 miljoen uitgevoerd. Het gros van de export bestond uit industriële goederen. Het is niet bekend hoeveel van de import en export voor rekening van Nederland komt.

    De belangrijkste inkomstenbron voor Pyongyang in Europa zijn de honderden Noord-Koreaanse arbeiders die in Polen werken in de bouw en de scheepsbouw. Zij werken daar vaak meer dan 12 uur per dag onder erbarmelijke omstandigheden. Vaak krijgen zij niet of nauwelijks betaald. Hun loon gaat namelijk naar het Noord-Koreaanse regime.

    Een eerdere versie van dit artikel werd op 10 januari gepubliceerd bij NRC

    Sport brengt Noord- en Zuid-Korea tot elkaar

    Geplaatst op door

    Noord-Korea stuurt een delegatie naar de Olympische Winterspelen in Zuid-Korea, die over precies een maand plaatsvinden in Pyeongchang. Dat is deze dinsdag afgesproken tijdens de eerste onderhandelingsronde tussen Noord- en Zuid-Korea in grensplaats Panmunjom in de gedemilitariseerde zone. Het waren de eerste gesprekken op hoog niveau sinds december 2015.

    Ook is per direct een telefoonverbinding tussen de legers van beide landen hersteld. Contact tussen de krijgsmachten moet onbedoelde schermutselingen helpen voorkomen, bevestigde de Zuid-Koreaanse delegatie. Vorige week werd al een hotline hersteld tussen de regeringen van Noord- en Zuid-Korea, op instigatie van de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un.

    Seoul pleit ervoor atleten uit beide Korea’s gezamenlijk te laten lopen tijdens de openings- en slotceremonie van de Winterspelen. Dat gebeurde voor het laatst in 2006 op de Spelen in Turijn. Toen hielden een Noord- en een Zuid-Koreaan gezamenlijk de zogeheten herenigingsvlag vast: een wit doek met daarop een lichtblauw herenigd Koreaans schiereiland.

    Naast de twee kunstschaatsers die zich als enige Noord-Koreaanse sporters voor de Spelen plaatsten, wil Pyongyang regeringsfunctionarissen, media en een taekwondo-team sturen. De Noord-Koreaanse vechtsporters geven volgende maand in Pyeongchang een voorstelling. Zowel het Internationaal Olympisch Comité (IOC) als de Zuid-Koreaanse overheid heeft aangeboden de Noord-Koreaanse deelname te bekostigen.

    Pyongyang stuurt tevens de befaamde cheerleaders – de ook in Zuid-Korea populaire jonge Noord-Koreaanse vrouwen die met groot enthousiasme hun landgenoten aanmoedigen. De huidige First Lady van Noord-Korea, Ri Sol-ju, was voor ze Kim Jong-un ontmoette zo’n cheerleader.

    Familiereünies

    De Zuid-Koreaanse onderhandelaars stelden verder voor volgende maand reünies te organiseren voor door de grens gescheiden familieleden. De Noord-Koreanen hebben hier nog niet op gereageerd. Seoul overweegt tijdelijk sancties tegen Noord-Korea op te heffen.

    Beide Korea’s stuurden een delegatie van vijf man, twee van hen houden zich met sport en de Spelen bezig. Ze spraken in een vergaderruimte in het Vredeshuis in Panmunjom. Tijdens het overleg werd mineraalwater geschonken uit olympische stad Pyeongchang. De Zuid-Koreaanse delegatie droeg speldjes met het olympische logo, de Noord-Koreanen rode speldjes met de portretten van oud-leiders Kim Il-sung en Kim Jong-il.

    Pyongyang stuurde ervaren onderhandelaar Ri Son-gwon. Deze kolonel leidt de Commissie voor Vreedzame Hereniging, het Noord-Koreaanse orgaan dat gaat over relaties met het zuiden. Hij was sinds 2004 aanwezig bij zeker 27 overleggen en staat bekend als een havik en een driftkikker. In 2011 stormde hij na 10 minuten schreeuwend weg.

    Ri begon dinsdag met een grapje tegenover de Zuid-Koreaanse hoofdonderhandelaar, minister van Eenwording Cho Myoung-gyon. „De inter-Koreaanse betrekkingen waren ijziger dan het weer”, aldus Ri. Voorafgaand aan de besprekingen vroor het in Panmunjom. De Noord-Koreaan stelde voor journalisten toe te laten tot het overleg, opdat iedereen kan zien hoe serieus zijn land de banden wil aanhalen. Zuid-Korea, beducht voor Noord-Koreaanse propagandastunts, eiste dat de gesprekken achter gesloten deuren zouden worden gehouden.

    Een ander gunstig voorteken: Ri droeg voor het eerst een pak. De kolonel komt doorgaans in militair uniform en marcheert soms naar de gesprekken. Dinsdag zei Ri te hopen dat de besprekingen „waardevolle resultaten” opleveren, die „een eerste nieuwjaarscadeau” kunnen zijn voor het Koreaanse volk.

    Ri is de rechterhand van generaal Kim Yong-chol, het 72-jarige hoofd van de Noord-Koreaanse inlichtingendiensten. Die staat bekend als een ijzervreter voor wie het perfectioneren van kernwapens en raketten belangrijker is dan economische hervormingen of het welzijn van de bevolking. Onder Kim Jong-un is deze militair georiënteerde kliek, waartoe Ri dus ook behoort, invloedrijker dan ooit.

    De Zuid-Koreaanse onderhandelaar Cho (60) neemt al sinds de jaren negentig deel aan inter-Koreaans overleg en reisde tweemaal naar Pyongyang. Hij staat bekend als een warm pleitbezorger van meer politieke en economische samenwerking met Noord-Korea. Cho wordt door collega’s omschreven als iemand van onbesproken gedrag.

    Wapenvertoon

    De Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in maakt zich sinds zijn aantreden in mei 2017 hard voor betere banden met Pyongyang. Tot nu toe werden al zijn voorstellen afgeslagen of genegeerd en focuste Noord-Korea zich op het demonstreren van de razendsnelle ontwikkelingen van zijn raket- en kernwapenprogramma’s.

    Met dat wapenvertoon vers in het geheugen, is de vraag hoe oprecht de Noord-Koreaanse intenties zijn. Analisten vermoeden dat Kim Jong-un een gewillig Zuid-Korea wil vleien om het Zuid-Koreaanse bondgenootschap met de Verenigde Staten te verstoren, die juist hardere sancties en meer druk voorstaan.

    Waarom wil Kim nu ineens praten? In 2017 realiseerde Noord-Korea een lang gekoesterde wens: de mogelijkheid de VS te treffen met een kernwapen. Pyongyang denkt met deze troefkaart gevrijwaard te zijn van een toekomstige militaire invasie door Washington. Je valt immers niet snel een land aan dat jou met een atoombom kan treffen.

    Dat heeft president Donald Trump er niet van weerhouden te dreigen met de „totale vernietiging” van het land. Door de banden aan te halen met een gewillig Zuid-Korea zou Kim Jong-un een wig willen drijven tussen Seoul en Washington.

    Een eerdere versie van dit artikel werd op 9 januari gepubliceerd bij NRC

    Noord-Korea: we zijn nu atoommacht

    Geplaatst op door

    Na de wereld getart te hebben met atoomproeven, rakettests en oorlogstaal, verklaarde de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un woensdag dat hij zijn doel heeft bereikt. Na een nachtelijke proef met een nieuw type intercontinentale ballistische raket (de Hwasong-15) stelde Kim dat het kernwapenprogramma voltooid is. Met een geschat bereik van 13.000 kilometer kan Pyongyang nu het hele Amerikaanse vasteland treffen, het Witte Huis en New York incluis.

    President Donald Trump, die eerder nog dreigde met „vuur en woede” en „de totale vernietiging van Noord-Korea”, reageerde laconiek. De Verenigde Staten zouden de zaak wel oplossen, zo verzekerde Trump: „Er is niets veranderd. We hebben een hele serieuze benadering. ”

    De VS proberen met militaire dreiging en internationale sancties de druk op Pyongyang op te voeren. Vorige week plaatsten de VS Noord-Korea nog op een lijst van landen die terrorisme ondersteunen, hetgeen zwaardere sancties mogelijk maakt.

    De nieuwste test was een duidelijke boodschap aan de VS: wij kunnen jullie overal en te allen tijde raken. Sinds het begin van dit jaar heeft Pyongyang niet alleen geoefend met raketten met een steeds groter bereik, maar ook met het verrassingseffect. Noord-Korea vuurde projectielen af van bases die tot op dat moment onbekend waren. Ook werden lanceringen vanaf onderzeeboten getraind. En nu werd er voor het eerst ‘s nachts een raket afgevuurd.

    Deze ontwikkeling zorgt er voor dat de dreiging niet zomaar uitgeschakeld kan worden door alle Noord-Koreaanse bases en raketopslagplaatsen in de as te leggen, zoals Zuid-Korea soms dreigt. Mocht Washington of Seoul dat proberen, dan heeft Pyongyang altijd nog verborgen lanceerbases, ondergrondse raketdepots en mobiel verplaatsbare projectielen, zogeheten second strike capability.

    Volgens Noord-Koreaanse staatsmedia kan de Hwasong-15 worden uitgerust met een „supergrote zware springkop”. Het projectiel werd in een scherpe verticale boog gelanceerd en bereikte daarbij een hoogte van bijna 4.500 kilometer. De raket kwam hemelsbreed 950 kilometer van het lanceerplatform ten oosten van Noord-Korea in zee terecht.

    De Amerikaanse minister van Defensie Mattis sloeg een bezorgde toon aan. Hij zei dat de raket „verder en hoger kwam” dan eerder geteste wapens en dat de Noord-Koreanen nu „iedere plek ter wereld kunnen bedreigen”. De Hwasong-15 bedreigt volgens hem „de wereldvrede, de regionale vrede en zeker de Verenigde Staten”. Minister van Buitenlandse Zaken Rex Tillerson zei dat het nog niet te laat was voor Pyongyang om plaats te nemen aan de onderhandelingstafel.

    De directe buurlanden van Noord-Korea, Japan en Zuid-Korea, reageerden in scherpe bewoordingen. De Japanse premier Shinzo Abe pleitte voor nog strengere sancties. Hij kreeg hierin bijval van de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in, die ook pleitte voor diplomatiek overleg met Pyongyang. De VN-Veiligheidsraad komt woensdag bijeen om over de kwestie te praten.

    Seoul reageerde ook militair. Slechts zes minuten na de lancering van de Hwasong-15 oefende de Zuid-Koreaanse krijgsmacht een precisiebombardement uit. Daarbij werden drie projectielen gelanceerd – vanaf een raketinstallatie, een marineschip en vanuit een straaljager – die een doel raakten op exact dezelfde afstand als de locatie waarvandaan het Noord-Koreaanse projectiel was gelanceerd. De actie was volgens de Zuid-Koreaanse krijgsmacht een succes: alle drie raketten troffen het doel op hetzelfde moment.

    Ook al heeft Noord-Korea zich nu uitgeroepen tot atoommacht, dat betekent vermoedelijk niet dat de raket- en kernproeven zullen stoppen. De nieuwe Hwasong-15 is pas één keer getest en de lancering van woensdag was pas de derde proef met een intercontinentale ballistische raket. Hoewel de tests succesvol waren, twijfelen analisten of Pyongyang alle kneepjes van de rakettechnologie al onder de knie heeft. Kan Noord-Korea al een kernwapen zo klein maken dat het op een raketkop past? En zo ja, kan het projectiel door het toegenomen gewicht dan nog steeds Washington halen? En heeft Noord-Korea technologie die voorkomt dat de lading vroegtijdig ontploft?

    Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 29 november 2017 in NRC Handelsblad.