De 22-jarige Amerikaan Otto Warmbier, die in januari 2016 werd opgepakt in Noord-Korea, is vrijgelaten. Dat heeft de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rex Tillerson dinsdag gezegd. Warmbier is op weg naar huis om herenigd te worden met zijn familie.

Before his testimony before the SFRC on FY18 budget, Secretary Tillerson spoke about the release of Otto Warmbier from North Korea.#DPRK pic.twitter.com/jkBujWXoa4

— Department of State (@StateDept) 13 juni 2017

Warmbier kwam op vrije voeten kort nadat het Amerikaanse oud-basketbalicoon Dennis Rodman in de Noord-Koreaanse hoofdstad Pyongyang landde. Rodman is een persoonlijke vriend van de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un. Hij bezocht het communistische land vier maal eerder en organiseerde ook basketbalwedstrijden in het land.

Buitenlandse Zaken

Hoewel de timing opmerkelijk is, heeft Rodman waarschijnlijk niets te maken met de vrijlating van Warmbier. Volgens Tillerson is de vrijlating tot stand gekomen door het ministerie van Buitenlandse Zaken, onder leiding van president Trump. Tillerson zei dat er momenteel gesprekken lopen met het Noord-Koreaanse regime over de vrijlating van drie andere Amerikanen die nog vastzitten in het land.

De minister wilde niets zeggen over de gezondheid van Warmbier. Volgens de ouders van de man ligt Warmbier al ruim een jaar in coma, zo melden zij aan The Washington Post. Hij zou in die toestand geraakt zijn nadat hij na een zaak van botulisme een slaappil zou hebben toegediend gekregen. Sindsdien is Warmbier niet meer ontwaakt, zo vertelden de Noord-Koreanen aan Warmbiers ouders.

De manier waarop Warmbier vrijkomt is opmerkelijk. Onder Obama werd alleen in het diepste geheim met Noord-Korea onderhandeld. Dat Trump directe gesprekken met Pyongyang aanknoopt, kan op een beleidswijziging duiden in het beleid ten opzichte van Noord-Korea. Hoewel Trump de afgelopen maanden harde woorden uitte over Kim Jong-un zei het Amerikaanse staatshoofd ook respect te hebben voor de jonge dictator en bereid te zijn hem te ontmoeten.

Vlag ontvreemd

Warmbier werd op 2 januari 2016 opgepakt nadat hij een propagandavlag had proberen te stelen. Hij kreeg in maart van dat jaar een werkstraf van vijftien jaar opgelegd voor vermeende misdaden tegen de Noord-Koreaanse staat. Warmbier is een student aan de Universiteit van Virginia.

Beelden van een persconferentie van een geëmotioneerde Warmbier vorig jaar

Met de vrijlating van Warmbier zitten nog drie Amerikanen gevangen in Noord-Korea:

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken raadt het burgers met klem af om naar Noord-Korea te reizen. Toch bezoeken honderden Amerikanen het communistische land jaarlijks als toeristen.

Eerder vrijgelaten na hoog bezoek

In het verleden werden buitenlandse gevangenen vaak vrijgelaten uit Noord-Korea na het bezoek van een internationale hoogwaardigheidsbekleder. In 2015 werden twee Amerikaanse burgers, Kenneth Bae en Matthew Todd Miller, vrijgelaten uit detentie door de Noord Koreaanse regering. Het duo werd vrijgelaten na geheime onderhandelingen tussen Noord-Korea en de VS.

Bae, een missionaris, werd in november 2012 in Noord-Korea gearresteerd. Hij werd veroordeeld tot vijftien jaar dwangarbeid voor misdaden tegen de staat. Bae werd vrijgelaten nadat directeur van de nationale inlichtingendiensten James Clapper het communistische land had bezocht. In de jaren daarvoor werden gedetineerden vrijgelaten na bezoeken van oud-presidenten Bill Clinton en Jimmy Carter.

Een eerdere versie van dit artikel werd op 13 juni 2017 gepubliceerd op de website van NRC.

Een vredelievend, autonoom en puur land. De meeste mensen zullen hierbij niet direct aan het totalitaire Noord-Korea denken. Toch is dat hoe Ken Roh, groot pleitbezorger van het communistische land in de Verenigde Staten, de natie in Los Angeles omschrijft na zijn 69e bezoek aan het gesloten land.

Buzzfeed wijdde een longread aan de 72-jarige Roh, die zij de “grootste fan van Noord-Korea in de VS” noemen. Op de avond in Los Angeles hebben zo’n dertig mensen zich verzameld om te luisteren naar de ervaringen die Roh in Pyongyang heeft opgedaan. Het is meestal hetzelfde groepje gelijkgestemden, dat twee tot drie keer per jaar bijeenkomt om Koreaans te eten en bij te kletsen – onder meer over “het glorieuze leiderschap van kameraad Kim Jong-un”.

Bekering

Roh kwam 43 jaar naar de VS vanuit Zuid-Korea, dat toen ook nog een dictatuur was. In 1990 bezocht hij voor het eerst Noord-Korea. Hij was meteen verkocht en richtte de nieuwssite en het YouTube-kanaal Minjok Tongshin op. Daar probeert hij Noord-Korea, een van de grootste vijanden van de Amerikaanse overheid, op te hemelen als een mooi en rechtvaardig land.

De meest bekeken video van Roh, waarin hij de zoons van een naar Noord-Korea overgelopen Amerikaan interviewt (alleen in het Koreaans):

Het werk van Roh is in Pyongyang niet onopgemerkt gebleven. In 2008 behaalde hij een PhD in politicologie aan de Kim Il-sung Universiteit in de Noord-Koreaanse hoofdstad. In 2014 werd hij onderscheiden met de internationale Kim Il-sungprijs, een hele eer in Noord-Koreaanse contreien.

Op de bijeenkomst in Los Angeles koesteren meer mensen warme gevoelens voor Noord-Korea, een land dat door de VN wordt gezien als een van de grootste schenders van mensenrechten ter wereld. Michael Kim zegt onder het genot van een glaasje rijstwijn:

“Ik zou er zeker de voorkeur aan geven om in Noord-Korea te wonen. Mensen zijn puurder in Noord-Korea, ook al zijn ze armer. Maar daar is niets slechts aan.”

Lees hier de longread ‘Meet North Korea’s Number One Fan In The United States’ (3.431 woorden, leestijd circa 14 minuten) op de website van Buzzfeed.

Dit artikel verscheen op 11 juli 2016 op de website van NRC