Op maandag 21 oktober gaf ik een lezing voor SIB Groningen over de politieke en humanitaire situatie in Noord-Korea. De tweede spreker was Kim Hartzner, directeur van de ngo Mission East die sinds 2011 humanitaire hulp verleent in Noord-Korea. Het was een interessante avond en ik was onder de indruk van de interesse en het engagement bij de aanwezige studenten.
Afgelopen maandag sprak ik bij het programma Door Andere Ogen van Omroep MAX over de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un. De uitzending is hier terug te kijken
Je kunt tegenwoordig naar bijna elke bestemming, waar ook ter wereld, op vakantie. Bijna elke, want enkele landen proberen pottenkijkers nog steeds zoveel mogelijk buiten de deur te houden. En uiteraard zijn er mensen die zich daardoor juist tot die bestemmingen aangetrokken voelen. „Wat niet mag is interessant, verboden vruchten wekken nieuwsgierigheid op”, zegt Jos van der Sterren, directeur toerisme aan de Breda University of Applied Sciences.
Voor NRC keek ik naar hoe het gesteld is met toerisme naar Bhutan, Turkmenistan, Saoedi-Arabië en…. natuurlijk Noord-Korea. Kun je daar gewoon naar op vakantie, wat zijn de beperkingen en moet je wel naar zo’n land toe willen?
Lees hier het hele artikel voor NRC: Hoe ga je op vakantie naar gesloten landen als Noord-Korea of Bhutan?
Na jarenlang ploeteren, bronnen verzamelen, mensen interviewen en vooral veel schrijven, is eindelijk mijn boek ‘De Kim-dynastie’ uit over de geschiedenis van Noord-Korea. Het bijna 400 pagina’s dikke werk is te bestellen via Bol, Ako, Libris of – beter nog – uw lokale fysieke boekhandel.
In het boek bespreek ik zeven decennia van een van de meest onbegrepen en tot de verbeelding sprekende landen ter wereld. Ik tracht het verhaal van het echte Noord-Korea bloot te leggen – het land dat 25 miljoen mensen als hun thuis beschouwen – zonder voorbij te gaan aan hoe het regime werkt en aan de bijzondere anekdotes die de Noord-Koreaanse geschiedenis rijk is. Met het boek wil ik mensen bekend maken met de historie van het land, maar ook handvatten aanreiken om het Noord-Korea van nú beter te begrijpen. Wanneer mensen Noord-Korea niet langer mysterieus, irrationeel of onvoorspelbaar noemen, acht ik mijn missie geslaagd.
Organisaties die ook geïnteresseerd zijn in een boekpresentatie of lezing kunnen contact opnemen met Uitgeverij van Oorschot. Mijn eeuwige dank aan iedereen die het verschijnen van dit boek heeft helpen mogelijk maken.
De officiële omschrijving:
Hoe heeft het zover kunnen komen? Die vraag klinkt de afgelopen tijd geregeld wanneer het over Noord-Korea gaat. In De Kim-dynastie vertelt journalist en historicus Casper van der Veen de geschiedenis van het communistische land dat geleid wordt door Kim Jong-un. De Kim-familie regeert al meer dan zeventig jaar met ijzeren vuist over het Aziatische land, dat ondanks armoede en voedseltekorten de internationale gemeenschap bedreigt met kernwapens, langeafstandsraketten en cyberaanvallen.
Van der Veen prikt door mythes en clickbait heen om zo het echte Noord-Korea bloot te leggen. Hier zien we geen onvoorspelbaar, gestoord of irrationeel bewind, maar een machiavellistisch en strategisch calculerend systeem dat alles doet om aan de macht te blijven. De 25 miljoen Noord-Koreaanse burgers krijgen in dit boek ook de rol die ze in andere media wordt ontzegd. Ze zijn geen willoze gehersenspoelde robots, maar mensen met overtuigingen, dromen en ervaringen – net als elders ter wereld.
In De Kim-dynastie blijven werkelijk gebeurde absurde situaties niet onderbelicht. Een greep: de ontvoering van een Zuid-Koreaanse topregisseur en -actrice door Kim Jong-il om propagandafilms te maken, hoe een van de Kims zijn recht op de troon verloor door een trip met een vals paspoort naar Tokio en hoe Pyongyang een passagiersvliegtuig opblies in de hoop de Olympische Spelen in Seoul te frustreren.
Van der Veen biedt de lezer een helder overzicht van de recente geschiedenis van Noord-Korea en een beter begrip van de modus operandi van het huidige bewind.
Bij Radio EenVandaag blikte ik terug op het verschijnen van de Hollywoodfilm The Interview en de dreigementen, hacks en angst waarmee dit gepaard ging. De uitzending is hier terug te luisteren.
Het monument voor gevallen soldaten in de Namibische hoofdstad Windhoek komt uit Noord-Korea. Net als het gedenkteken in buurland Zimbabwe. Het is de echo van de tijd dat Afrikaanse rebellen steun zochten in Pyongyang.
Het begon min of meer toevallig, tijdens een bezoek aan Windhoek, Namibië. Daar zag Nederlander Tycho van der Hoog in 2015 een opmerkelijk monument. De bevolking vertelde hem dat deze ‘Koffiepot’ was gebouwd door Noord-Koreanen.
Dit fascineerde Van der Hoog (26) zo dat hij besloot uit te zoeken hoe door Noord-Korea gebouwde beelden in Namibië en andere Afrikaanse landen belandden. In 2017 studeerde hij af op het onderwerp; een bewerkte versie van zijn onderzoek verscheen vorige maand als boek. En klaar is hij allerminst: momenteel promoveert hij op het thema bij het Afrika Studie Centrum in Leiden.
Lees hier mijn hele interview met Van der Hoog: Hoe Noord-Korea steun verwierf in Afrikaanse landen
Vorige week werd bekend dat twee Maybachs van Kim Jong-un vanuit Rotterdam zijn verscheept. Hoe lukt het Noord-Korea toch steeds de sancties te omzeilen? Op die vraag geef ik antwoord in dit artikel:
Zeker twee Mercedes-luxemodellen van de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un zijn verscheept vanuit de haven van Rotterdam. Dat blijkt uit onderzoek van het Amerikaanse Center for Advanced Defense Studies. Uit het onderzoeksrapport blijkt ook dat zeker negentig landen luxegoederen naar Noord-Korea hebben geëxporteerd, veel meer dan tot nu toe werd aangenomen.
De uit Rotterdam vervoerde luxeauto’s betreffen een Maybach S62 en een Maybach S600 Pullman Guard, respectievelijk een half miljoen en 1,6 miljoen dollar in waarde. De wagens werden in juni 2018 op een containerschip geladen, dat koers zette naar het Chinese Dalian. Dat bleek echter niet het eindstation: via een reeks havens in Zuid-Korea, Japan en Rusland eindigden de auto’s uiteindelijk in Noord-Korea.
De containers werden geëxporteerd door Slavenburg & Huyser, een in Rotterdam gevestigde rederij-agent en expediteur. De vracht werd „destijds te goeder trouw geëxporteerd in de hoedanigheid van expediteur via de Chinese rederij Cosco vanaf Rotterdam naar Dalian, alwaar onze verantwoordelijkheid en zicht op de containers stopte”, zo liet directeur Leo Poot donderdag tegenover NRC weten. „Wij wisten niet dat de containers uiteindelijk naar Noord-Korea zouden gaan. Als wij dat van tevoren hadden geweten, hadden we de opdracht nooit geaccepteerd.”
Eerder liet Daimler, producent van de auto’s, weten geen idee te hebben hoe Kim Jong-un aan hun producten is gekomen. ,,Voor Daimler is de correcte uitvoer van producten in overeenstemming met de wet een fundamenteel principe van verantwoorde bedrijfsvoering”. Eerder dit jaar werd in de Rotterdamse haven een lading met 90.000 flessen wodka bedoeld voor het Noord-Koreaanse regime onderschept.
Na aankomst in het Chinese Dalian voer het schip met de Mercedessen door naar het Japanse Osaka en vervolgens naar het Zuid-Koreaanse Busan. In die havens werden de containers niet geopend voor inspectie. In Busan werd de vracht geladen op het schip DN5505, dat op 1 oktober 2018 uit de haven vertrok richting de haven van Nachodka aan de Russische oostkust, op een steenworp van Vladivostok. Het vaartuig zou naar schatting op 5 oktober op de plaats van bestemming arriveren.
Nog voor het schip Zuid-Koreaanse wateren verlaten had, werd de AIS-transponder aan boord uitgeschakeld. Dit apparaat zendt met een ultrakortegolfsignaal de locatie, snelheid en identiteit van het schip uit, waardoor het via de satelliet gevolgd kan worden. Achttien dagen lang was de DN5505 van de radar. Toen de transponder op 19 oktober weer aanging, voer het schip weer in de buurt van Busan. De auto’s waren inmiddels van boord, het schip vervoerde nu een vracht antraciet.
Ondertussen arriveerden in de periode dat het schip de sensor uit had staan drie Noord-Koreaanse vrachtvliegtuigen in het Russische Vladivostok. De toestellen vervoeren vaker de auto’s van Kim Jong-un tijdens buitenlandse staatsbezoeken, maar doen normaal nooit Vladivostok aan. Aangenomen wordt dat de auto’s vanuit het Russische Verre Oosten naar Pyongyang zijn gevlogen. Drie maanden later werd Kim Jong-un voor het eerst gespot in de Maybach S600.
De DN5505 voer onder de vlag van Togo, maar is eigendom van een bedrijf gevestigd op de Marshalleilanden, met een Russische directeur en een Chinese veiligheidsmanager. Het inzetten van verschillende nationale jurisdicties bij vrachtvervoer is een klassieke tactiek om exportembargo’s te omzeilen.
Het is sinds oktober 2006 verboden om luxegoederen naar Noord-Korea te exporteren. Die maand voerde het communistische land zijn eerste kernproef uit. Ondanks de vele sancties exporteerden tussen 2015 en 2017 zeker negentig landen luxeproducten naar Noord-Korea.
In de dertien daaropvolgende jaren volgden meer sanctiepakketten, met name in 2017. Dat jaar testte het communistische land een waterstofbom en meerdere intercontinentale raketten. Hoewel Kim Jong-un sindsdien meerdere tops heeft gehad met staatshoofden uit de VS, China, Zuid-Korea en Rusland en heeft beloofd toe te werken naar ,,denuclearisering van het Koreaanse schiereiland” zijn de VN-sancties tegen zijn land nog altijd van kracht.
Een eerdere, kortere versie van dit artikel verscheen op 17 juli 2019 in NRC Handelsblad en op nrc.nl .
Noord-Korea slaat sinds vorig jaar een mildere toon aan en die lijkt ook zijn weg te vinden naar de munterij van het communistische land. De centrale bank van Pyongyang heeft een herdenkingsmunt geslagen waarop te zien is hoe drie handen gezamenlijk een raket waarop de letter ‘N’ staat – van nucleair – kapot breken.
De penning dook op vlak na de ‘flitstop’ van de Amerikaanse president Donald Trump en de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un in de gedemilitariseerde zone tussen de beide Korea’s, vorige maand. Het staartstuk van de raket breekt af, brokstukken liggen ernaast. Langs de bovenrand is te lezen: „denuclearisering van het Koreaanse schiereiland” en eronder staat gegraveerd: „bescherming van de vrede en veiligheid in de wereld”. Van wie de handen zijn, staat er niet bij, maar vermoedelijk moeten ze de vermeende samenwerking tussen de Verenigde Staten en Noord- en Zuid-Korea illustreren.
De munt werd begin juli voor het eerst getoond in Zuid-Korea, door Lee Sang-hyun van de Koreaanse Raad voor Verzoening en Samenwerking. Dat is een Zuid-Koreaanse koepel van zo’n tweehonderd organisaties die zich gezamenlijk inzetten voor meer coöperatie en dialoog met Noord-Korea. De centrale bank zou het muntstuk al in april hebben geslagen, kort na de mislukte tweede top van Trump en Kim, in Hanoi.
Met de penning wil Noord-Korea onderstrepen dat het streeft naar een kernwapenvrij schiereiland. Zij het dat het sinds het begin van de onderhandelingen tussen Washington en Pyongyang vorig jaar nog geen enkel atoomwapen of langeafstandsraket heeft opgegeven. Sterker nog, uit Amerikaanse satellietbeelden zou blijken dat de productie van Noord-Koreaanse massavernietigingswapens gewoon doorgaat. Toch zegt Trump hoopvol te zijn dat hij een deal kan sluiten met Pyongyang. Als eerste zittende Amerikaanse president stapte hij op 30 juni de grens over met Noord-Korea, waar hij Kim Jong-un lachend de hand schudde.
Eerdere Noord-Koreaanse herdenkingsmunten straalden meer strijdbaarheid uit. Nog vorig jaar beeldde de centrale bank een raket af met een Amerikaanse vlag en de letters ‘USA’ die door een heroïsche Noord-Koreaanse vuist tegen de grond wordt gedrukt. Op andere muntstukken stonden oud-leider Kim Jong-il in militair uniform, een raket die een satelliet in een baan om de aarde brengt en diverse Noord-Koreaanse monumenten en symbolen.
In 2018, nog vóór de eerste top tussen Trump en Kim in Singapore had plaatsgevonden, sloegen de Verenigde Staten zelf ook een veelbesproken herdenkingsmunt. Die leidde tot kritiek, omdat de twee leiders als gelijkwaardig werden afgebeeld, wat koren op de molen van het Noord-Koreaanse propaganda-apparaat was. Ook werd er gegrinnikt omdat Kim Jong-un was afgebeeld met nog meer onderkinnen dan hij in werkelijkheid meedraagt.
Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 16 juli 2019 in NRC Handelsblad en op nrc.nl.
Een Zuid-Koreaan die naar Noord-Korea emigreert in plaats van andersom, dat hoor je niet vaak. Toch is dat wat de 73-jarige Choi In-guk zaterdag deed – en daarmee trad hij in het voetspoor van zijn ouders, die in 1986 naar Noord-Korea overliepen. Lees hier mijn artikel over dit zeldzame voorval:
Emigratie Zuid-Koreaan naar zijn „ware vaderland”: Noord-Korea
Emigratie Zuid-Koreaan naar zijn „ware vaderland”: Noord-Korea https://t.co/mUXCA3ozNE pic.twitter.com/BHPvlNWuO1
— RD.nl (@refdag) 9 juli 2019