Voor EenVandaag op NPO Radio 1 blikte ik vooruit op de Noord-Koreaanse militaire parade ter ere van het 75-jarig jubileum van de Koreaanse Arbeiderspartij. Welke wapens worden er vertoond en wat wil Kim Jong-un daarmee bereiken?
Luister hier het radiofragment terug: Noord-Korea houdt zaterdag een militaire parade, welke wapens toont Kim Jong-un dit keer?
Na sinds november 2018 van de radar te zijn verdwenen, is de Noord-Koreaanse waarnemende ambassadeur in Italië eindelijk terecht. Jo Song-gil blijkt via een derde land te zijn gevlucht naar Zuid-Korea, zo werd eerder deze maand bekend. En dat dit publiek gemaakt werd, schoot veel mensen in het verkeerde keelgat.
Jo werkte sinds 2015 op de ambassade in Rome als secretaris en werd in 2017 waarnemend ambassadeur, toen de zittende vertegenwoordiger als vergelding voor een Noord-Koreaanse kernproef het land uit werd gezet. Op 10 november 2018, vlak voor hij zou terugkeren naar Pyongyang, verscheen Jo niet meer op zijn werk. Ook van zijn echtgenote ontbrak ieder spoor.
Al snel deed het gerucht de ronde dat het echtpaar het land ontvlucht was en asiel had aangevraagd in een onbekend westers land. Dit kwam blijkbaar ook het Noord-Koreaanse bewind ter ore. Dat liet Jo’s achtergebleven 17-jarige dochter ophalen door ambassademedewerkers. Vier dagen na zijn verdwijning werd het meisje teruggevlogen naar Pyongyang. De Italiaanse staatssecretaris van Buitenlandse Zaken Manlio Di Stefano reageerde woedend: ‘Ze loopt nu het risico te worden gemarteld door een van de slechtste regimes ter wereld. Degenen die dit hebben laten gebeuren, zullen boeten’.
Nu hebben Zuid-Koreaanse politici bekendgemaakt dat Jo en zijn vrouw al in juli aankwamen in Zuid-Korea. Dit zorgde direct voor een storm van kritiek in Zuid-Koreaanse media. Nu bekend was dat Jo naar de ‘aartsvijand’ was overgelopen, zou zijn dochter in Noord-Korea ernstig gevaar lopen op vervolging. De Zuid-Koreaanse overheid lijkt met die gedachte dan ook de aankomst van Jo bewust geheim te hebben gehouden. Minister van Buitenlandse Zaken Kang Kyung-hwa zegt geen idee te hebben hoe de informatie heeft kunnen uitlekken.
Jo komt uit een Noord-Koreaanse elitegeslacht en ook zijn vader en schoonvader werkten als ambassadeur. Hij is een van de hoogstgeplaatste Noord-Koreanen die ooit is ‘overgelopen’ naar het Zuiden. In 1997 wandelde de Noord-Koreaanse topideoloog Hwang Jang-yop in Beijing de Zuid-Koreaanse ambassade binnen om asiel aan te vragen. Hwang was de bedenker van de Noord-Koreaanse staatsideologie Juche en zijn overlopen werd vergeleken met ‘alsof Joseph Goebbels zou zijn overgelopen’. Na zijn aankomst in Seoul wijdde hij de rest van zijn leven aan het bekritiseren van de onmenselijkheid van het Noord-Koreaanse regime, waarover hij twaalf boeken en honderden artikelen schreef. In zijn land van herkomst werd zijn hele familie gezuiverd.
In 2016 liep een andere prominente Noord-Koreaan over naar Seoul: vice-ambassadeur voor het Verenigd Koninkrijk Thae Yong-ho. Ook hij werd na zijn aankomst een prominent criticaster van Pyongyang en mensenrechtenactivist. Thae spreekt vloeiend Engels en is geregeld te gast in podcasts, radioprogramma’s of het Amerikaanse Congres om over de wantoestanden in Noord-Korea te spreken. Inmiddels probeert hij zijn invloed in de politiek aan te wenden: eerder dit jaar werd hij namens de Conservatieven gekozen in het Zuid-Koreaanse parlement. Thae zegt dat het staande praktijk van Pyongyang is om familieleden van gevluchte Noord-Koreanen te straffen. ‘Kim misbruikt zelfs de liefde tussen ouders en kinderen’. Volgens hem zijn er meer prominente Noord-Koreanen naar het Zuiden gevlucht, maar is dit vanwege hun achtergebleven familie nooit bekendgemaakt.
Dit artikel is geschreven voor de rubriek ‘In de Wereld’ van De Groene Amsterdammer.
Ook in tijden van pandemie slaagt Noord-Korea er goed in VN-sancties te omzeilen. Het land importeerde nu al meer olie dan is toegestaan voor 2020, verkocht steenkool aan China en kunstwerken aan Zuid-Koreaanse kopers. Dat staat in het nieuwste halfjaarlijkse onderzoeksrapport van het door de Verenigde Naties aangestelde Expertpanel.
Lees hier het hele artikel: Noord-Korea zit potdicht, behalve voor illegale handel
Op vrijdag 25 september sprak ik op NPO Radio 1 bij EenVandaag over de Zuid-Koreaanse ambtenaar die bij een poging over te lopen naar Noord-Korea per zee werd doodgeschoten door Noord-Koreaanse militairen.
Luister hier om 20.30 minuten mijn korte duiding bij EenVandaag terug
Een Noord-Koreaanse vluchteling die vanuit Zuid-Korea terug probeerde te keren naar zijn land van herkomst is gearresteerd. Dat heeft de Zuid-Koreaanse politie zondag laten weten. In juli reisde een Noord-Koreaanse vluchteling nog succesvol terug naar Noord-Korea.
De man die afgelopen week werd gearresteerd vluchtte in 2018 naar Zuid-Korea. Hij probeerde donderdag stiekem een militair oefengebied van een tankdivisie binnen te glippen bij het grensdorp Cheorwon, ten noordoosten van Seoul, om vandaaruit door te reizen naar Noord-Korea. Bij de poging werd hij gesnapt en opgepakt. De politie onderzoekt nu waarom hij naar Noord-Korea probeerde te gaan. Volgens de Zuid-Koreaanse Nationale Veiligheidswet is het illegaal om naar Noord-Korea te reizen zonder toestemming.
De verdachte, door de politie aangemerkt als ‘meneer A’, is een dertiger die op het moment van zijn vluchtpoging op donderdagochtend vier mobiele telefoons en een snijmachine bij zich had. Verder is niets over de man bekendgemaakt, behalve dat hij woonachtig was in Seoul.
In juli reisde een 24-jarige Noord-Koreaanse vluchteling terug naar zijn geboorteland. Hij wist door te dringen tot een militair terrein en kroop via een rioolbuis naar de Han-rivier, die hij overzwom naar het Noord-Koreaanse vasteland. Eenmaal aangekomen reisde hij door naar de Noord-Koreaanse stad Kaesong, waar hij ontdekt werd. Er is een onderzoek ingesteld naar de Zuid-Koreaanse grenswachten die gestationeerd waren in het gebied.
De Noord-Koreaanse autoriteiten suggereerden in omfloerste bewoordingen dat de man mogelijk het coronavirus onder de leden had, waarna Kaesong in lockdown werd geplaatst. Sindsdien is niets meer van de man vernomen. Hoewel nooit is bevestigd dat hij inderdaad Covid-19 had, heeft Pyongyang sindsdien de veel gedane bewering dat het land coronavrij zou zijn niet meer geuit.
De afgelopen vijf jaar zijn volgens het Zuid-Koreaanse ministerie van Eenwording zeker elf Noord-Koreaanse vluchtelingen teruggekeerd naar hun land van herkomst. Er wonen meer dan 30.000 Noord-Koreaanse migranten in Zuid-Korea.
Een eerdere versie van dit artikel verscheen op 20 september 2020 op de website van NRC.
Op maandag 14 september gaf ik mijn eerste post-lockdown-lezing over Noord-Korea. Ik sprak voor De Vereeniging in Utrecht over de geschiedenis van Noord-Korea en hoe die ons het land van nu beter kan leren begrijpen – en clichés van een ‘onvoorspelbaar’, ‘onberekenbaar’ en ‘gestoord’ Pyongyang kan helpen doorbreken. Ik was zeer verheugd over de goede opkomst en de uitstekende vragen.
Na afloop schreef een lid van De Vereeniging de volgende recensie:
Op maandag 14 september hield historicus en journalist Casper van der Veen (1986) een lezing over Noord-Korea en de zogenaamde dynastie der Kimmen. In 2018 verscheen zijn boek ‘De Kim Dynastie: geschiedenis van Noord-Korea’ bij uitgeverij Van Oorschot. Inmiddels is er al een tweede druk. Als Korea-expert schuift hij geregeld aan bij programma’s zoals ‘Met ’t Oog op Morgen’, ‘M’ en ‘OVT’.
In zijn inleiding gaf Van der Veen een beknopt maar gedegen overzicht van de ontstaansgeschiedenis van Noord-Korea. Precies 70 jaar geleden brak de Koreaanse Oorlog uit waarin ons land ook participeerde -127 Nederlanders gaven daar hun leven. De oorlog zou voortduren tot het ‘wapenstilstandsverdrag’ in 1953. Dit betekende de opkomt van een bloeiende reeks Kims in Noord-Korea. Momenteel wordt het communistische Noorden geleid door de derde generatie Kims. Dankzij zijn atoombom en slinkse Machiavellisme weet ook de jongste telg het oor van Trump en Poetin te vinden. Hoewel het land verder (o.a. economisch, industrieel, agrarisch, cultureel) weinig voorstelt, zeker ten opzichte van hun welvarende zuiderburen op het schiereiland, speelt Noord-Korea al decennia lang een prominente rol in de wereldpolitiek. Van der Veen refereerde in dat kader ook aan voormalig president Carter; en was wat gematigder dan de hooggeleerde Remco Breuker, die vorig jaar op verzoek van het comité ‘De Vergeten Oorlog’ een voordracht bij ons hield. In veertig minuten gaf Van der Veen ons een beter begrip van de modus operandi van de huidige Kim en zijn gevolg.
De lezing was beslist interessant en thuis zal er verder worden gelezen want er werden bij de naborrel vele boeken gesigneerd!
Door een gebrek aan financiering en donaties ziet het Wereldvoedselprogramma zich genoodzaakt al zijn kantoren in Noord-Korea te sluiten, behalve die in Pyongyang. Terwijl de voedselproblemen juist het grootste zijn buiten de hoofdstad.
Lees hier mijn artikel: Wereldvoedselprogramma sluit kantoren in Noord-Korea
Wanneer aan Noord-Koreaanse propaganda wordt gedacht, ziet men al gauw militaire parades en agressief wapenvertoon voor zich. Een nieuwe Engelssprekende Noord-Koreaanse vlogger probeert een zachter beeld te tonen van het totalitaire land – overigens zonder veel succes.
Lees hier mijn artikel: Een luchtige kijk op Noord-Korea
De Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un heeft gezegd dat het huidige Vijfjarenplan niet zal worden voltooid zoals gepland. Door de strengere VN-sancties, coronacrisis en meerdere natuurrampen is de Noord-Koreaanse economie hard geraakt. Op het Radio 1 Journaal sprak ik hierover met Jurgen van den Berg.
Vanaf 1 uur en 39 minuten is het fragment waarin ik spreek te horen.
Het begon met twee niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) die via ballonnen vanuit Zuid-Korea hulpgoederen de grens over naar Noord-Korea vlogen. Inmiddels worden 109 ngo’s en 180 andere organisaties die zich op humanitair werk richting Noord-Korea richten onderzocht door de Zuid-Koreaanse overheid. Internationale mensenrechtenorganisaties spreken schande van de ‘klopjacht’.
Begin juni werden de ballonactivisten uitgemaakt voor ‘menselijk tuig’ door Kim Yo-jong, zus van de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un. Slechts enkele uren later volgde kritiek van de Zuid-Koreaanse regering op de ballonoplatingen, die de toenaderingspogingen tot Pyongyang zouden frustreren en bovendien een gevaar vormen voor burgers die vlak bij de grens met Noord-Korea wonen. Het sturen van materiaal per ballon of per fles (via water) werd verboden op straffe van een jaar cel en van de twee meest prominente organisaties werd de ngo-status ontnomen. Daardoor verliezen ze fiscale voordelen en mogen ze geen inzamelingsacties meer houden, waardoor ze moeilijker aan fondsen komen. Later blies Noord-Korea een inter-Koreaans verbindingskantoor op om de boodschap kracht bij te zetten.
Al jaren laten ngo’s ballonnen op waaraan pamfletten, dollarbiljetten, voedsel, vitaminetabletten en usb-sticks met daarop buitenlandse films en series zijn bevestigd. Ook zijn er veel christelijke organisaties actief die bijbels oplaten, vaak ook vergezeld van hulpgoederen. Tot op heden konden deze ngo’s ongestoord hun werk doen, zonder geïntimideerd te worden door Zuid-Koreaanse autoriteiten.
Een bron nabij president Moon Jae-in, die zijn carrière nota bene begon als mensenrechtenadvocaat, verdedigt het beleid. “Wij moeten prioriteiten stellen en die zijn nu vrede, denuclearisering en het voorkomen van iedere vorm van militaire escalatie”, zei hij tegen VOA. “Voor ons zijn vrede en stabiliteit op het Koreaanse schiereiland een kwestie van nationale veiligheid”.
Deze redenering wordt betwist door onder meer de activisten, Koreadeskundigen en mensenrechtenorganisaties. ‘[Seoul] heeft een hele reeks bezwaren bedacht en ze trekken die een voor een uit de hoge hoed en hopen dat iets blijft plakken’, schrijft Phil Robertson van Human Rights Watch. ‘President Moon en zijn mensen zitten hier zo diep in dat ze niet langer redelijk zijn. Hun handelingen schenden nu de rechten die ze zelf eerder hebben helpen opbouwen’. Ook VN-rapporteur voor mensenrechten in Noord-Korea Tomas Ojea Quintana zegt niet blij de zijn met de Zuid-Koreaanse acties en heeft een gesprek met de regering aangevraagd.
Een lichtpuntje is dat twee ngo’s waarvan hun status ingetrokken werd een eerste rechtszaak hebben gewonnen tegen de overheid. Maar daarmee is het niet gedaan. De organisaties doen meer dan ballonnen oplaten, ze helpen ook vaak Noord-Koreanen veilig via China naar Zuid-Korea vluchten en helpen hen daar een nieuw leven op te bouwen. ‘Zelfs als al deze onderzoeken niets opleveren, kunnen reddingsnetwerken erdoor ontmanteld worden, vluchtroutes verdwijnen en ngo’s opgedoekt worden’, vertelt Lee Young-hwan van de Transitional Justice Working Group.
Een kortere versie van dit artikel verscheen op 19 augustus in De Groene Amsterdammer.